26 09 2016
Wyższy Urząd Górniczy
Departament Górnictwa
Otworowego i Wiertnictwa
Katowice, dnia 5 października 2016 r.
INFORMACJA Nr 46/2016/EW
o zdarzeniu niebezpiecznym, polegającym na utracie stateczności skarp zwałowiska wewnętrznego (osuwisku), zaistniałym w dniu 26.09.2016 r. ok. godz. 2100, w zakładzie górniczym PGE GiEK S.A. Oddział KWB „Turów”
Zakład górniczy PGE GiEK S.A. Oddział KWB „Turów” prowadził wydobycie węgla brunatnego metodą odkrywkową, ścianowo-zabierkowym systemem eksploatacji w części zachodniej i centralnej wyrobiska, z równoległym i wachlarzowym postępem robót w kierunku południowym. Pracownicy zatrudnieni w ruchu zakładu pracują w ruchu ciągłym, w systemie zmianowym czterobrygadowym. Węgiel i nadkład, urabiane koparkami wielonaczyniowymi, były transportowane dalej układem przenośników taśmowych, odpowiednio do elektrowni lub na zwałowisko wewnętrzne.
W dniu 26.09.2016 r. o godz. 830 Z-ca KRZG poinformował przybyłych na kontrolę pracowników OUG we Wrocławiu o pęknięciach oraz lokalnych osunięciach o deniwelacji do 2 m, w tym lokalnych deformacjach trasy przenośnika Z-11.01 na poziomie +245 m n.p.m. Zjawiska tego rodzaju, o charakterze lokalnym, były obserwowane na zwałowisku wewnętrznym wcześniej - bez dalszych konsekwencji. Służby specjalistyczne kopalni uznały te oznaki za lokalne deformacje nie zagrażające bezpieczeństwu zakładu górniczego ponieważ rejon pracy zwałowarki Z-48, w miesięcznym programie pracy na miesiąc wrzesień, uznany został za rejon trudnych warunków górniczo-geologicznych, w którym możliwe są takie utrudnienia. KRZG polecił wyprowadzić zwałowarkę Z-48 pracującą na tym poziomie i monitorować rozwój spękań w kierunku wschodnim. Ok. godz. 2100 w zakładzie górniczym doszło do zapoczątkowania procesu osuwiskowego na zwałowisku wewnętrznym, w wyniku którego nastąpiło osunięcie mas ziemnych w centralnej części zwałowiska, na powierzchni ok. 6 km2, obejmujące poziomy od +270 do +40 m n.p.m., obsługiwane przez oddziały z-1, z-2 i g-1. Masy ziemne przemieszczały się w sposób ciągły, z prędkością szacowaną na ok. 10 m/dobę, a czoło zwałowiska uległo przemieszczeniu o około 400 m. O godz. 0401 Dyrektor Techniczny polecił Zawiadowcy Ruchu Kopalni prowadzenie dalszych działań na zasadach akcji ratowniczej. KRZG przybył do kopalni ok. 530 i objął kierownictwo akcji ratowniczej. Deformacje doprowadziły do zniszczenia ciągów przenośników taśmowych poszczególnych poziomów zwałowych, co uniemożliwiło dalsze prowadzenie robót zwałowych. W rejonie objętym ruchem mas zwałowych pozostała zwałowarka Z-47, która uległa przemieszczeniu. Podjęte próby wyprowadzenia maszyny na stabilną część zwałowiska zakończyły się niepowodzeniem. W dniu 28.09.2016 r. KRZG zmienił status pracy maszyny na stan awaryjny, wycofał załogę z wyznaczonej strefy zagrożenia oraz polecił prowadzić prace zabezpieczające, polegające na odciążaniu osuwiska powyżej maszyny poprzez usuwanie mas zwałowych spycharkami. Pozostałe zwałowarki: Z-45, Z-46 i Z-48 znajdowały się na statecznej części zwałowiska. W obrębie przeciwległego zbocza eksploatacyjnego, przemieszczający się jęzor osuwiska doprowadził do zniszczenia dolnych łączników mostów przejezdnych pochylni V (C-13, C-12, C-11 i C-10). Kopalnia utrzymuje wydobycie węgla na poziomach od +10 do +195 m n.p.m. Trwa inwentaryzacja zniszczonych lub uszkodzonych maszyn, urządzeń i wyposażenia kopalni. Przemieszczające się masy zwałowe uszkodziły repery zastabilizowane dla potrzeb pomiarów geodezyjnych prowadzonych za pomocą urządzeń GPS. Pomiary prowadzone są w ograniczonym zakresie na reperach dostępnych. Zaplanowane zostały pomiary za pomocą metody fotogrametrii lotniczej.
W dniu 27.09.2016 r. przeprowadzono dwa posiedzenia sztabu akcji w obecności przedstawicieli OUG i przybyłych ekspertów z zakresu geotechniki z AGH w Krakowie. W dniu 28.09. 2016 r. odbyło się posiedzenie sztabu w obecności przedstawicieli WUG i OUG.
Na posiedzeniu w dniu 28.09.2016 r. Kopalniany Zespół ds. Zagrożeń Naturalnych zalecił: prowadzenie obserwacji geodezyjnych osuwiska i zboczy zwałowiska, inwentaryzację odwodnienia wgłębnego zwałowiska, analizę zagrożenia niedotrzymania warunków wynikających z pozwoleń wodnoprawnych i decyzji środowiskowych oraz analizę konsekwencji wystąpienia opadów deszczu.
Przyczyna zdarzenia:
Przyczyny utraty stateczności zbocza zostaną ustalone w toku badań przyczyn i okoliczności niebezpiecznego zdarzenia. Niezależnie, KRZG zlecił powyższe zespołowi ekspertów AGH.
W dniach 27- 28.09.2016 r. przedstawiciele Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu oraz Wyższego Urzędu Górniczego przeprowadzili oględziny zwałowiska i poziomu + 65 m n.p.m. w rejonie pochylni V.
W następnych dniach, w związku z zaistniałym i aktywnym zagrożeniem przetransportowano zwałowarkę Z-46 na ciąg C-11 oraz wykonano inne niezbędne prace.
Zwałowarka Z-47 od momentu unieruchomienia do dnia 04.10 2016 r. przemieściła się o 470 m w poziomie i 37 m w pionie.
W dniu 04.10.2016 r. o godz. 1200 zakończono akcję ratowniczą, a dalsze prace na terenie zakładu górniczego, w tym w rejonie usuwiska będą prowadzone w trybie awaryjnym, na podstawie dokumentu wprowadzonego przez KRZG KWB „Turów”.
W wyniku zdarzenia żaden pracownik nie został poszkodowany.
Nie zachodziła potrzeba wydania decyzji Dyrektora OUG we Wrocławiu.
Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.