26 10 2016

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                   

Katowice, dnia 4 listopada 2016 r.

INFORMACJA Nr 53/2016/EW

w sprawie awarii wyłączenia z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie V, zaistniałej w dniu 26 października 2016 r. o godzinie 20²⁵ w JSW S.A. KWK „Budryk” w Ornontowicach.

W zakładzie górniczym Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Budryk” w Ornontowicach wyrobiska przewietrzane są prądami powietrza wytwarzanymi przez wentylatory zabudowane w stacjach wentylatorów głównych przy szybach: II i V.
Stacja wentylatorów głównych przy szybie V przewietrza między innymi wyrobiska w pokładach 358/1, 401, 402, zaliczonych do IV kategorii zagrożenia metanowego. Stację zasilaną z głównej rozdzielni 6 kV na powierzchni RPW-5, wyposażono w dwa wentylatory typu WPK-5,0 napędzane silnikami typu SYUe1716s, o mocy 2500 kW z możliwością pracy w układzie kaskady asynchronicznej lub w układzie tradycyjnym z rozrusznikiem wodnym.

W dniu 26 października 2016 r. w stacji wentylatorów głównych przy szybie V pracował, napędzany silnikiem pracującym w układzie kaskady asynchronicznej, wentylator nr 2. O godzinie 20²⁵ nastąpiło awaryjne wyłączenie z ruchu wentylatora nr 2. Próba uruchomienia, przez pracownika obsługi, rezerwowego wentylatora głównego nr 1 nie powiodła się. Rozruch wentylatora został przerwany przez zabezpieczenie zwarciowe w wyniku powstania iskrzenia na pierścieniach wirnika silnika napędzającego wentylator. W zaistniałej sytuacji przystąpiono do ustalenia przyczyn wyłączenia z ruchu wentylatora nr 2. Po wykonaniu niezbędnych czynności sprawdzających, w tym układu sterowania wentylatora, służby kopalniane ustaliły, że przyczyną wyłączenia było uszkodzenie miernika typu NA1-2GT001010 w układzie pomiaru temperatury mostka tyrystorowego kaskady asynchronicznej. W celu jak najszybszego przywrócenia przewietrzania wyrobisk, po ustaleniu przez Głównego Elektryka dodatkowych zabezpieczeń warunków pracy, o godzinie 21⁰⁹ uruchomiono wentylator główny nr 2 z pominięciem układu pomiaru temperatury mostka tyrystorowego kaskady asynchronicznej. Następnie przystąpiono do oceny stanu technicznego wirnika silnika napędzającego wentylator nr 1. Po usunięciu przyczyn iskrzenia i wykonaniu z wynikiem pozytywnym przeglądu pierścieni i szczotkotrzymaczy oraz pomiarów rezystancji izolacji i uzwojeń wirnika, o godzinie 0²⁶ wentylator nr 1 załączono do ruchu bez włączania do sieci wentylacyjnej. Po skontrolowaniu jego prawidłowej pracy o godzinie 0³⁹ obciążono go włączając do sieci wentylacyjnej, a następnie wyłączono z ruchu wentylator nr 2. Po wymianie uszkodzonego miernika w układzie pomiaru temperatury mostka tyrystorowego, o godzinie 2²² wykonano z wynikiem pozytywnym próbny rozruch wentylatora nr 2, a następnie wyłączono go pozostawiając w rezerwie.

W związku z wyłączeniem z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie V (od godziny 20²⁵ do godziny 21⁰⁹– 44 minuty) dyspozytor ruchu zakładu górniczego wycofał z zagrożonych rejonów, w kierunku szybu wdechowego III, łącznie 218 osób zatrudnionych na zmianie „E” (rozpoczynającej się o godzinie 14⁰⁰) i zmianie „C” (rozpoczynającej się o godzinie 18⁰⁰).

Wyprowadzanie załogi z zagrożonych rejonów przeprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W związku z postojem stacji wentylatorów głównych przy szybie V, największe przekroczenie dopuszczalnych stężeń metanu o wartości 33,7 % odnotowano w chodniku B-9, o wartości 32,4 % w ścianie B-10, o wartości 11,5 % w rozcince ściany B-11 w pokładzie 401.

W szybie V, na czujniku zabudowanym, co najmniej 10 m poniżej wlotu do kanału wentylacyjnego, odnotowano około godziny 21²⁰ stężenie metanu o wartości 1,9 %. Po przywróceniu przewietrzania wyrobisk, przekroczenie dopuszczalnych stężeń metanu utrzymywało się najdłużej w rozcince ściany B-11 w pokładzie 401 i spadło do wartości dopuszczalnej o godzinie 0³⁴. Kontrolę rejonów po przewietrzeniu wyrobisk przeprowadziły, wyznaczone przez dyspozytora grupy kontrolne, złożone z wycofanych pracowników, a pozostali pracownicy wyjechali na powierzchnię.

W czasie trwania awarii nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych, a pozostałe maszyny, urządzenia i instalacje na powierzchni i w wyrobiskach, w tym stacja wentylatorów głównych przy szybie II pracowały bez zakłóceń.

Przyczyną awarii było uszkodzenie miernika typu NA1-2GT001010 w układzie pomiaru temperatury mostka tyrystorowego kaskady asynchronicznej wentylatora nr 2 oraz zwarcie na pierścieniach wirnika silnika wentylatora nr 1 spowodowane prawdopodobnie zanieczyszczeniem pierścieni.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego nie wydał decyzji.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.