27 08 2021

 Wyższy Urząd Górniczy 
Departament
Warunków Pracy i Szkolenia
Katowice, dnia 14 lutego 2022 r.

INFORMACJA Nr 36/2021/EW

w sprawie niebezpiecznego zdarzenia, zaistniałego w dniu 27.08.2021 r. o godzinie 12:48 w Polskiej Grupie Górniczej S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego Oddział ROW Ruch Rydułtowy w Rydułtowach w szybie Leon II. 

Szyb Leon II jest szybem wdechowym, dwuprzedziałowym, o średnicy ø 7,3 m, zgłębionym do głębokości 838,64 m. W szybie Leon II zabudowane są dwa górnicze wyciągi szybowe w przedziale południowym i północnym. Górniczy wyciąg szybowy w przedziale południowym przeznaczony jest do jazdy ludzi i transportu materiałów pomiędzy nadszybiem, zrębem i poziomami: 400, 600 i 800 m, natomiast górniczy wyciąg szybowy w przedziale północnym jest wyciągiem skipowym, przeznaczonym do ciągnienia urobku z poziomu 800 m. Wyciągi są eksploatowane przy parametrach ruchu:

1. klatkowy:
   • masa użyteczna: dla transportu materiałów/jazdy ludzi - 10,0/5,76 [Mg],
   • prędkość jazdy: dla transportu materiałów/jazdy ludzi - 8,0/6,0 [m/s].
2. skipowy:
• masa użyteczna urobku - 16,0 [Mg],• prędkość jazdy - 15,5 [m/s].

W dniu 27.08.2021 r. na zmianie I prowadzono wydobycie w przedziale północnym dwoma skipami oraz transport materiałów w przedziale południowym dwoma klatkami 3-piętrowymi.

Około godz. 12:48 po dojeździe skipu południowego do nadszybia, w trakcie jego rozładunku oraz załadunku skipu północnego na poziomie załadowczym poz. 800 m nastąpiło zerwanie liny wyrównawczej ø 46 mm wschodniej w górniczym wyciągu szybowym w przedziale północnym w szybie Leon II ok. 14 m poniżej ramy dolnej skipu południowego. Na podstawie zapisów aparatu rejestrującego maszyny wyciągowej AR-4c stwierdzono zadziałanie kontroli liny wyrównawczej, a następnie podczas odhamowywania maszyny wyciągowej sygnału alarmowego.

W trakcie zerwania liny wyrównawczej klatka północna w przedziale południowym dojeżdżała do poziomu 800 m, natomiast klatka południowa do poziomu nadszybia.Spadająca do szybu lina spowodowała uszkodzenie elementów konstrukcyjnych krzesła szybowego na poz. 600 m. Koniec zerwanej liny oplótł się na  dźwigarze średnicowym na poz. 600 m. Pełna inwentaryzacja uszkodzeń elementów górniczych wyciągów szybowych oraz wyposażenia szybu zostanie przeprowadzona z wykorzystaniem kamery oraz przewoźnego wyciągu ratowniczego CSRG.

Przyczyną niebezpiecznego zdarzenia, zerwania liny, była całkowita degradacja własności mechanicznych drutów na odcinku łuku nawrotu liny skipu południowego.

Przyczyna ta prawdopodobnie była następstwem:

1. Całkowitego wysuszenia smaru w miejscu zerwania liny wyrównawczej.
2. Pracy liny podczas eksploatacji w środowisku naprzemiennie mokrym (przejazd szybem i załadunek) i suchym (rozładunek na odcinku pomiędzy dwoma nagrzewnicami).
3. Zlokalizowania liny pomiędzy dwoma nagrzewnicami.
4. Zwiększenia tarcia pomiędzy warstwami splotek, co w konsekwencji doprowadziło do ich zablokowania (zatarcia) uniemożliwiając współpracę poszczególnych warstw splotek.
5. „Ukręcenia” środkowej i wewnętrznej warstwy splotek a następnie sukcesywnym pękaniem bardzo skorodowanych drutów zewnętrznych z zewnętrznej warstwy splotek.
6. Zerwania drutów rdzeniowych w splotkach warstwy zewnętrznej.
7. Mocnej degradacji drutów warstw zewnętrznej i środkowej wykazującej duże wżery korozyjne, karby, złuszczenia a w efekcie znaczną kruchość.
8. Niedokonania przez rzeczoznawcę oceny stanu technicznego liny na odcinku zwiększonego zużycia pod skipem południowym w zakresie rozchylania splotów warstwy zewnętrznej dla oceny splotów warstwy środkowej.
9. Opracowania wyników badania ekspertyzowego liny wyrównawczej wschodniej po 31. miesiącach tylko w oparciu o wyniki badania magnetycznego, zamiast na podstawie wyników badania za pomocą wszystkich metod.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego wydał decyzję w której nakazał:

• wstrzymać ruch zakładu górniczego w Polska Grupa Górnicza S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego  Oddział ROW Ruch Rydułtowy w Rydułtowach w części: górnicze wyciągi szybowe w przedziale północnym oraz południowym w szybie Leon II, w związku z zaistniałym niebezpiecznym zdarzeniem,
• opracować i zatwierdzić przez kierownika ruchu zakładu górniczego szczegółową technologię usuwania skutków niebezpiecznego zdarzenia w szybie Leon II, zgodnie z wymaganiami punktu 3.29.9 załącznika nr 4 rozporządzenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych (Dz.U. z 2017, poz. 1118 z późn. zm.).
• przeprowadzić badania elementów górniczych wyciągów szybowych w przedziałach południowym i północnym w szybie Leon II przez rzeczoznawców ds. ruchu zakładu górniczego: lin wyciągowych, zawieszeń naczyń wyciągowych i lin wyrównawczych, naczyń wyciągowych oraz kontrolę elementów zbrojenia szybowego.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.