27.11.2009.1

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-21/gem-23/2009

Katowice, dnia 2.12.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 21/2009 śm./EW

o wypadku zbiorowym, zaistniałym w dniu 27.11.2009 r. o godzinie 14²⁵ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Zofiówka” w Jastrzębiu Zdroju, w ścianie B-1 w pokładzie 406/1, na poziomie 900, któremu ulegli:
górnik, lat 37, pracujący w górnictwie 18 lat – wypadek śmiertelny,
ślusarz, lat 38, pracujący w górnictwie 10 lat – wypadek lekki.

Wypadek zaistniał w ścianie B-1 w pokładzie 406/1, poziom 900, w rejonie sekcji nr 119 obudowy zmechanizowanej. Pokład 406/1 został zaliczony do: IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia wodnego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, oraz do kategorii zagrożonych wyrzutami metanu i skał. Ściana B-1, o wysokości od 1,2 m do 1,5 m, eksploatowana była systemem podłużnym z zawałem stropu, przy nachyleniu podłużnym ściany od 2-10⁰ i poprzecznym +3⁰, oraz przewietrzana sposobem na „U”. Wyposażenie ściany stanowiły: strug GH 1600, przenośnik ścianowy typu PF-4/1032, oraz z139 sekcji obudowy zmechanizowanej typu Glinik 09/23-PozS, pracujące w układzie pełnej automatyki sterowania. W ścianie zastosowano elektrohydrauliczny system sterowania sekcjami obudów typu PMC-R, w konfiguracji – sterowanie na każdej sekcji, których uruchomienie poprzedzane było sygnałem ostrzegawczym akustycznym i optycznym. Ściana oświetlona była lampami typu LOP 05.

W dniu 27.11.2009 r., na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 10⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału G-3 skierował do ściany B-1 zespół 16 pracowników w celu prowadzenia wydobycia. Do godziny 14⁰⁰ strug kilkunastokrotnie urabiał ocios węglowy i ściana uzyskała średni postęp ok. 1,5 m. Około godz. 14⁰⁰ strugowy poinformował górnika – sekcyjnego o braku automatycznego przesuwu kilku sekcji w górnym odcinku ściany z powodu klinowania się sekcji. Na podstawie systemu centralnej wizualizacji ściany ustalono, że klinowały się sekcje nr 118, 119 i 120. Sekcyjny, prawdopodobnie po wykonaniu korekcji sekcji, obserwował pracę kompleksu ścianowego. O godz. 14²⁴ ślusarz kontrolujący urządzenia w ścianie omijał sekcyjnego, przebywającego w rejonie sekcji nr 119, która w tym momencie automatycznie przemieściła się o 0,6 m w kierunku trasy przenośnika ścianowego, dociskając obydwu pracowników do nadstawki.

Strug, który znajdował się w rejonie wylotu ściany, rozpoczął urabianie w kierunku chodnika podścianowego i po przejechaniu obok sekcji 119, nastąpiła automatyczna przekładka przenośnika o kilka cm, powodując uwolnienie poszkodowanych. Ranny ślusarz powiadomił o wypadku sztygara, przez sygnalizator głośnomówiący przy sekcji nr 117 blokując przyciskiem awaryjnym ruch sekcji w całej ścianie.

Przybyły na miejsce wypadku sztygar, wraz z pracownikami, przystąpili do udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym. Ślusarz o własnych siłach wyszedł ze ściany do chodnika podścianowego, gdzie przybyły lekarz udzielił mu pomocy. Lekarz stwierdził zgon. W opinii lekarskiej sekcyjnego zapisał: „uraz głowy i klatki piersiowej stwierdzono zgon”, zaś ślusarza: „Uraz klatki piersiowej, ramienia prawego, złamane żebra, odma”.

Przyczyną wypadku zbiorowego było przygniecenie górnika oraz ślusarza do nadstawki przenośnika ścianowego przez przesuwającą się w automatyce sekcję obudowy zmechanizowanej.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor OUG w Rybniku w dniu 28.11.2009 r. wydał decyzję, w której nakazał:

Ponownie przeanalizować, a następnie odpowiednio zweryfikować i wdrożyć, ustalenia dotyczące bezpiecznego wykonywania prac (obsługa i naprawa sekcji, kontrola ściany, itp.), w warunkach ściany B-1 w pokł. 406/1, w aspekcie poruszania się pracowników, z uwzględnieniem omijania się. Z powyższymi ustaleniami należy niezwłocznie zapoznać pracowników zatrudnionych oraz kontrolujących ścianę B-1 w pokł. 406/1.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.