28.01.2008

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 4.02.2008 r.

I N F O R M A C J A Nr 6/2008/EW

o pożarze endogenicznym, zaistniałym w dniu 28.01.2008 r. o godzinie 10³⁶, w JSW S.A. KWK „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju, w przecince pomocniczej E-21, w pokładzie 405/_1łg, w rejonie tamy izolacyjnej TI-146.

Pożar zaistniał w przystropowej części przecinki pomocniczej E-21 w pokładzie 405/_1łg, w rejonie tamy izolacyjnej TI-146. Przecinka pomocnicza E-21 wykonana była w obudowie łukowej podatnej ŁP9/V25/3, a opinkę stanowiły na całym obwodzie siatki zgrzewane typu zaczepowego. Nachylenie wyrobiska wynosiło od ok. 12⁰ do ok. 17⁰. Przecinka ta łączyła przekop taśmowy I wschodni na poziomie 838 m z pochylnią E-21 w pokładzie 405/_1łg. Przecinka ta wykonana była w ten sposób, że od strony pochylni E-21 rozpoczynała się pod stropem w ławie górnej pokładu 405/₁, zaś przy przekopie schodziła na spąg ławy dolnej tego pokładu, w związku z czym nad przekopem taśmowym I wschodnim, przy skrzyżowaniu z przecinką ta znajdowało się około 4 m węgla. Przecinka ta wykonana w listopadzie 1999 roku, została otamowana we wrześniu 2005 r. przy pomocy tam izolacyjnych murowych. Tama TI-146 została wykonana w odległości od ok. 6 m po lewym ociosie do ok. 9 m po prawym ociosie od skrzyżowania z przekopem taśmowym I wschodnim. Celem uniknięcia przewietrzania odcinka ślepego przecinki na wlocie z przekopu zabudowano dodatkowo tamę deskową, którą obito płótnem i siatką oraz otorkretowano. W marcu 2006 r., od strony pochylni E-21 do przedmiotowej przecinki, wtłoczono około 170 m³ mieszaniny popiołowo-wodnej częściowo ją podsadzając w rejonie tamy TI-146. Do dnia 28.01.2008 r. pomiary wykonane w rejonie tam izolacyjnych TI-146 i TI-147 nie wykazywały obecności tlenku węgla.

W dniu 28.01.2008 r. o godzinie 10³⁶ sztygar oddziałowy robót przygotowawczych, przechodząc przekopem taśmowym I wschodnim na poziomie 838 m, poczuł zapach spalenizny i spostrzegł dymy wydobywające się zza tamy deskowej zabudowanej przed tamą izolacyjną TI-146 i natychmiast powiadomił o tym telefonicznie dyspozytora ruchu kopalni. Po odchyleniu desek w tamie deskowej okazało się, że w stropie przed tamą TI-146 występuje ognisko pożaru w postaci żarzącego się węgla. I Z-ca Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, powiadomiony przez dyspozytora ruchu kopalni, niezwłocznie podjął decyzję o rozpoczęciu akcji ratowniczej. Wyznaczono strefę zagrożenia, z której wyprowadzono 53 osoby bez konieczności użycia aparatów ucieczkowych. Strefa zagrożenia objęła swym zasięgiem m.in. wyrobisko eksploatacyjne oraz dwa wyrobiska przygotowawcze, z których jedno znajdowało się w postępie oraz część drogi dojściowej do eksploatowanej ściany A-31 w pokładzie 403/2. Dla ograniczenia strefy zagrożenia odwrócono kierunek przepływu powietrza w części przekopu I wschodniego na poziomie 838 m oraz zmniejszono ilość powietrza płynącego w przekopie taśmowym I wschodnim. W pierwszej fazie sztygar oddziałowy wraz ze znajdującym się w pobliżu pracownikiem aktywnie gasili pożar zlewając strop i ociosy wodą z rurociągu ppoż. Po około 10 minutach na miejsce pożaru dotarł zastęp ratowniczy, który przejął akcję aktywnego gaszenia pożaru. Rozebrano tamę deskową cały czas gasząc wodą żarzący się węgiel oraz usuwając go ze stropu za pomocą łomów do czasu zlikwidowania zarzewia ognia. Następnie kontynuowano schładzanie rejonu tamy TI-146 poprzez zlewanie ociosów i stropu wodą. Po zlikwidowaniu otwartego ognia i spadku stężeń tlenku węgla kierownik akcji podjął decyzję o zabudowie tamy deskowej ryglowej na wlocie do przecinki pomocniczej E-21, a następnie o wypełnieniu przestrzeni przecinki pomiędzy tamą TI-146 a przekopem za pomocą spoiwa „Ekobet”. Jednocześnie, za pomocą rurociągu przez tamę TI-147, wtłaczano do przecinki początkowo wodę, a następnie mieszaninę popiołowo-wodną celem lepszego jej podsadzenia i wypełnienia spękań w górotworze. W końcowej fazie akcji ratowniczej górotwór w rejonie tamy TI-146 doszczelniono przy pomocy środków żelujących z dodatkiem antypirogenu, które podano za pośrednictwem wywierconych w tym celu otworów w stropie i ociosach. Po wykonaniu ww. czynności pożar został skutecznie ugaszony. W związku z powyższym, w dniu 30.01.2008r. o godzinie 13⁰⁵ kierownik akcji ratowniczej zadecydował o jej zakończeniu.

W czasie pożaru przed tamą TI-146 wykonywano pomiary stężenia tlenku węgla. Najwyższe stężenie – 500 ppm stwierdzono w dniu 28.01.2008 r. o godz. 13³¹ – 13⁴². Po wypuszczeniu żarzącego się w stropie węgla i zlaniu stropu wodą stężenie tlenku węgla spadło do 30 ppm, a następnie do zera. W czasie akcji ratowniczej w rejonie gdzie zatrudnieni byli ratownicy w czasie pomiarów stężenia metanu najwyższa jego wartość nie przekraczała 0,4 %.

Do akcji skierowane były zastępy własne JSW S.A. KWK „Borynia”, zastępy OSRG w Wodzisławiu Śl. oraz zastępy z kopalń sąsiednich. Na miejsce wezwane było pogotowie pomiarowe CSRG, jednak podczas akcji nie zachodziła konieczność jego użycia. Nadzór nad akcją sprawował Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.

Przyczyną pożaru było samozapalenie się węgla z pokładu 405/₁ w rejonie tamy izolacyjnej TI-146.

W związku z zaistniałym pożarem, po przeprowadzonej inspekcji i oględzinach rejonu wystąpienia pożaru endogenicznego, Dyrektor OUG w Rybniku w dniu 30.01.2008 r. wydał decyzję, w której nakazał:

1. Przed uruchomieniem ściany D-2 w pokładzie 405/_1łg przywrócić stan wentylacji w rejonie ww. ściany do zgodności z ustaleniami projektu technicznego.
2. Przed uruchomieniem przenośników odstawy ze ściany D-2 w pokładzie 405/_1łg, typu PTG w pochylni D-31 oraz Gwarek w przekopie taśmowym wschodnim, usunąć nieprawidłowości stwierdzone w trakcie inspekcji, a wynikłe w związku z prowadzoną akcją przeciwpożarową oraz dokonać stosownych odbiorów technicznych przedmiotowych przenośników.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.