29.01.2011

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 7.02.2011 r.

I N F O R M A C J A Nr 5/2011/EW

w sprawie tąpnięcia, w wyniku wstrząsu górotworu o energii 8x10⁵J, zaistniałego w dniu 29.01.2011 r. ok. godziny 21⁰⁰ w KHW S.A. KWK „Mysłowice-Wesoła” Ruch „Mysłowice” w Mysłowicach, w rejonie chodnika wentylacyjnego zachodniego w pokładzie 501/1 w partii Południowej, na poziomie 500 m.

Wstrząs górotworu o energii 8x10⁵J zlokalizowany został w odległości około 100 m od chodnika wentylacyjnego zachodniego w pokładzie 501/1 i około 180 m od czoła przodka drążonego chodnika nadścianowego 422 badawczego w pokładzie 418 (zalegającego około 20 m nad pokładem 501/1), na poziomie 500 m.

Pokład 501/1 o grubości około 5,0 m i nachyleniu do 6^o zaliczony został do III stopnia zagrożenia tąpaniami, III kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I i III stopnia zagrożenia wodnego. W stropie pokładu zalega warstwa piaskowca o grubości około 11,0 m, natomiast w spągu warstwa łupku ilastego o grubości około 1,3 m i węgiel pokładu 501 o miąższości do 3,0 m. Pod pokładem 501, w odległości od 1,0 do 5,0 m, zalega pokład 510 o grubości do 11,0 m.
Chodnik wentylacyjny zachodni wydrążony został w 2003 r. dla celów udostępniających planowaną eksploatację pokładu 510. Wyrobisko wykonano w obudowie typu ŁPO9/V29/A, w rozstawie co 0,75 i 1,0 m, stabilizowanej rozporami dwustronnego działania typu RSM. Do dnia 29.01.20011 r. chodnik pełnił funkcję wyrobiska transportowego.

Chodnik wentylacyjny zachodni, przewietrzany przepływowym prądem powietrza, utrzymywano w obszarze pokładu, w którym nie prowadzono robót górniczych, natomiast w otoczeniu którego dokonano eksploatacji pokładów: 510, 501, 501/1, i 418 o łącznej grubości od 3,0 – 17,0m.

W dniu 29.01.2011 r., na zmianie popołudniowej, w chodniku wentylacyjnym zachodnim prowadzono prace transportowe przy pomocy spalinowej kolejki podwieszonej. Około godziny 16³⁰ po zakończeniu prac, brygada transportowa została skierowana do innych robót a w rejonie chodnika wentylacyjnego zachodniego pozostało 3 pracowników do obsługi urządzeń elektrycznych. Około godziny 21⁰⁰ wystąpił wstrząs górotworu o energii 8x10⁵J, zlokalizowany w odległości około 100 m od chodnika wentylacyjnego zachodniego w pokładzie 501/1 i około 180 m od czoła przodka chodnika nadścianowego 422 badawczego w pokładzie 418 na poziomie 500 m. Wstrząs spowodował tąpnięcie ze skutkami na długości 32 m w chodniku wentylacyjnym zachodnim w postaci wypiętrzenia spągu i zaciśnięcia wyrobiska do 0,30 m. Spowodowało to utratę funkcjonalności chodnika i zmniejszenie przepływu powietrza z około 350 m³/min do 240 m³/min. W wyniku tąpnięcia zniszczone zostały również dwie tamy wentylacyjne i przeciwwybuchowa zapora wodna pomocnicza. W rejonie objętym skutkami nie przebywał żaden z pracowników.

Przyczyną tąpnięcia był wstrząs górotworu o energii 8 x 10⁵J, zaistniały wskutek rozładowania energii skumulowanej w górotworze.
W związku z zaistniałym tąpnięciem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach nakazał:

Wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej:
a) prowadzenia robót górniczych w rejonie chodnika wentylacyjnego zachodniego w pokładzie 501/1 na poziomie 500m,
b) dalszego drążenia chodnika nadścianowego 422 badawczego w pokładzie 418 na poziomie 500 m, do czasu przeprowadzenia oględzin skutków tąpnięcia.
Podjąć działania organizacyjno – techniczne w zakresie:
a) skutecznego zabezpieczenia dostępu do rejonów: chodnika wentylacyjnego zachodniego w pokładzie 501/1 na poziomie 500 m i chodnika nadścianowego 422 badawczego w pokładzie 418.
b) ustalenia zasad ciągłego monitorowania i analizowania stanu zagrożeń: tąpaniami oraz wentylacyjno-metanowo-pożarowych w powyższych rejonach.
Przeprowadzić analizę stanu zagrożenia tąpaniami w rejonie pokładów 501/1 i 418 w partii południowej przez kopalniany zespół ds. tąpań w składzie poszerzonym o specjalistów ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn zaistniałego tąpnięcia po wstrząsie o energii 8 x 10⁵J w aspekcie określenia niezbędnych warunków bezpieczeństwa umożliwiających dokonanie oględzin w przedmiotowym rejonie.

Po przeprowadzonych oględzinach w dniu 01.02.2011r. Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach:

1. Nakazał:

Prowadzić usuwanie skutków tąpnięcia, w chodniku wentylacyjnym zachodnim w pokładzie 501/1 w partii Południowej na poziomie 500 m w oparciu o technologię, zatwierdzoną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, uwzględniającą:
a) wzajemną koordynację robót prowadzonych w rejonie,
b) zasady monitorowania stanu zagrożenia tąpaniami,
c) działania profilaktyczne adekwatne do przewidywanego i rzeczywistego stanu zagrożenia tąpaniami, organizację, nadzór i kontrolę prowadzonych robót,

2. Zalecił:

Przed wznowieniem robót górniczych w rejonie zaistniałego tąpnięcia (poza pracami związanymi z usuwaniem skutków) uzyskać opinię kopalnianego zespołu ds. tąpań, w składzie poszerzonym o specjalistów, w aspekcie możliwości dalszego bezpiecznego prowadzenia prac, która uwzględni w szczególności:
- zasady prognozowania i monitorowania stanu zagrożenia tąpaniami,
- zakres i sposób prowadzenia, adekwatnych do stanu zagrożenia, działań profilaktycznych,
- organizację (przy uwzględnieniu między innymi wyznaczenia niezbędnych stref szczególnego zagrożenia tąpaniami), nadzór i kontrolę prowadzonych robót.
Z okolicznościami i przyczynami tąpnięcia zapoznać zainteresowanych pracowników zakładu górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Katowicach.