2.07.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 14,07.2010 r.

I N F O R M A C J A Nr 42/2010/EW

o pożarze endogenicznym, zaistniałym w dniu 2.07.2010 r. o godzinie 15⁵⁵, w KW S.A. Oddział KWK „Jankowice” w Rybniku, w chodniku podstawowym w pokładzie 504 poz. 250 m.

Pożar zaistniał w chodniku podstawowym w pokładzie 504 poz. 250 m, który został wydrążony w 1917 r. i zabudowany obudową drewnianą, a zaizolowany w latach 50-tych. Pokład 504 o miąższości około 6,0 m zaliczony został do III kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, I i II stopnia zagrożenia wodnego oraz IV grupy skłonności do samozapalenia.

Z chodnikiem podstawowym w pokładzie 504 poz. 250 m, w odległości około 7,4 m nad tym chodnikiem, pod kątem prostym przebiegał chodnik wentylacyjny w pokładzie 506 powyżej poz. 250 m, zwany dalej chodnikiem wentylacyjnym. Chodnik ten, znajdujący się w polu III kategorii zagrożenia metanowego, odprowadzał powietrze o wydatku około 300 m³/min z komór byłej zajezdni lokomotyw i byłej ładowni akumulatorów, na poz. 260 m do szybu wentylacyjnego nr 4, przed wlotem którego zabudowany był czujnik tlenku węgla. W dniu 2.07.2010 r. około godziny 0³⁰ czujnik tlenku węgla zabudowany przed wlotem do szybu 4 zarejestrował wzrost stężeń tlenku węgla o wartości 12ppm. W dniu 2.07.2010 r., na zmianie rozpoczynającej o godzinie 0³⁰, metaniarz stwierdził w chodniku wentylacyjnym 22ppm CO, o czym poinformował sztygara oddziałowego działu wentylacji. Przeprowadzona na zmianie I szczegółowa kontrola rejonu wentylacyjnego szybu nr 4 wykazała, że ze szczelin w spągu chodnika wentylacyjnego, w miejscu znajdującym się bezpośrednio nad chodnikiem podstawowym w pokładzie 504 poz. 250 m, wydziela się tlenek węgla o stężeniach dochodzących do 60ppm. W obiegowym prądzie powietrza stężenia CO wynosiły od 15 do 22ppm. W oparciu o opracowany plan prac profilaktycznych, przystąpiono do zalewania szczelin w spągu wodą oraz spoiwem mineralnym. Podczas tych prac powstała wyrwa w spągu, a stężenia tlenku węgla w opływowym prądzie powietrza wynosiły do 60ppm.

W dniu 2.07.2010 r., o godzinie 15⁵⁵, kierownik ruchu zakładu górniczego rozpoczął akcję ratowniczą, wyznaczając strefę zagrożenia, 6 posterunków obstawy oraz bazę ratowniczą w komorze sanitarnej przy szybie nr 2 na poziomie 250 m. W zagrożonym rejonie nie było pracowników. Zmobilizowano zastępy ratownicze własne oraz wezwano dyżurujące zastępy ratownicze OSRG w Wodzisławiu wraz z pogotowiem pomiarowym. Rozwinięto trzy linie chromatograficzne i przystąpiono do budowy tam izolacyjnych przeciwwybuchowych: TP-1 - w chodniku dojściowym do komór byłej zajezdni lokomotyw i ładowni akumulatorów poz. 250 m oraz TP-2 - w chodniku wentylacyjnym. W miejscach ustalonych przez kierownika akcji ratowniczej (KAR), pobierano próby powietrza do analizy.

W dniu 4.07.2010 r., na zmianie I, po wykonaniu tam TP-1 i TP-2, w związku z brakiem oznak rozwoju pożaru i utrzymywaniem się stężeń CO w chodniku wentylacyjnym na stałym poziomie około 250ppm, przy wydatku powietrza około 100 m³/min, KAR podjął decyzję o przystąpieniu do aktywnego gaszenia pożaru poprzez wypełnianie wyrwy w spągu ww. chodnika spoiwem mineralnym. Równocześnie, po odwierceniu dwóch otworów z przekopu wozów pełnych poz. 250 m do chodnika podstawowego w pokładzie 504 poz. 250 m, w dniu 4.07.2010 r., o godzinie 19⁴⁰, rozpoczęto podawanie gazu inertnego (azotu), zaś w dniu 5.07.2010 r., o godzinie 7¹⁰, spoiwa mineralnego. W dniu 5.07.2010 r., o godzinie 6³⁰ stwierdzano spadek stężeń CO do wartości 0ppm.

W związku z utrzymującym się brakiem tlenku węgla w opływowym prądzie powietrza, po uzyskaniu pozytywnej opinii zespołu ds. zagrożeń pożarowych, w składzie poszerzonym o specjalistów, w dniu 5.07.2010 r., o godzinie 16⁰⁰, KAR zakończył akcję ratowniczą.

Dalsze działania w przedmiotowym rejonie prowadzono w oparciu o plan prac profilaktycznych, zatwierdzony przez KRZG, i polegają m.in. na podawaniu azotu oraz spoiwa mineralnego do chodnika podstawowego w pokładzie 504 poz. 250 m. Tamy TP-1 i TP-2, odebrane w dniu 5.07.2010 r. przez komisję z udziałem przedstawiciela OSRG w Wodzisławiu, umożliwiają w każdej chwili zaizolować chodnik wentylacyjny w pokładzie 506 powyżej poz. 250 m.
Nadzór nad akcją sprawował Okręgowy Urząd Górniczy w Rybniku.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku został poinformowany o zdarzeniu przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego w dniu 2.07.2010 r. o godzinie 15⁵⁵.

Prawdopodobną przyczyną pożaru było samozapalenie się węgla w pokładzie 504.

Przyczyna ta wynikła z powstania warunków do samozagrzewania węgla pokładu 504, prawdopodobnie wskutek migracji powietrza przez szczeliny i spękania w spągu chodnika wentylacyjnego w pokładzie 506 powyżej poz. 250 m, przebiegającego w odległości około 7,4m nad chodnikiem podstawowym w pokładzie 504 poz. 250 m.

W związku z zaistniałym pożarem endogenicznym Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku nie wydał decyzji.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.