2.08.2012.01

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 16.08.2012 r.

I N F O R M A C J A Nr 53/2012/EW

o odprężeniu górotworu i wypadku zbiorowym (siedem lekkich) zaistniałym w dniu 2 sierpnia 2012 r., około godz. 8:50, wywołanym samoistnym wstrząsem górotworu o energii 1,5 x 10⁷J, w polu G-4/8 oddziału G-23 w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna” w Polkowicach

Wypadek zbiorowy miał miejsce w wyrobiskach eksploatacyjnych pola G-4/8 oddziału G-23 na poziomie 1150 m, w rejonie północnych szybów kopalni O/ZG „Rudna”. W polu tym wybierano złoże rudy miedzi systemem komorowo-filarowym z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu (R-UO). Front eksploatacyjny, o szerokości ok. 400 m, przemieszczał się od granicy filara ochronnego dla zbiornika odpadów poflotacyjnych Żelazny Most w kierunku północno-zachodnim, tj. do wiązki upadowych N 1÷N 3. Caliznę pola G-4/8 rozcinano komorami i pasami, o wysokości ok. 2,2 m i szerokości około 7 m przy stropie, na filary o zasadniczych wymiarach 8 m x 8 m z otwarciem przestrzeni roboczej od 50 m do 150 m. Złoże rud miedzi w rejonie prowadzonych robót górniczych, występujące w piaskowcu i łupku o zmiennej miąższości - łącznie od 0,3 do 3,0 m, zaliczono do drugiego stopnia zagrożenia tąpaniami. Skały stropu zaliczono do klasy drugiej skał stropowych, a skały spągu do klasy drugiej skał spągowych. Dla robót eksploatacyjnych były opracowane projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych w polu G-4/8 stosowano obudowę kotwową, o długości żerdzi min. 1,6 m, w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m.

W dniu 02 sierpnia 2012 r., o godz. 850, w polu G-4/8 oddziału G-23, w rejonie Rudnej Północnej KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna”, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 1,5 x 10⁷J, którego ognisko zlokalizowano w rejonie projektowanego skrzyżowania komory K-26 i pasa P-5. Bezpośrednio przed wystąpieniem wstrząsu w polu G-4/8, prowadzono roboty eksploatacyjne związane z obrywką mechniczną, wierceniem otworów strzałowych, kotwieniem i wybieraniem urobku oraz kontrolą miejsc wykonywanych prac przez osoby dozoru. W rejonie zagrożenia znajdowało się dwunastu pracowników, z których siedmiu, przebywających w wyrobiskach pola G 4/8 w wyniku dynamicznego oddziaływania skutków wstrząsu, uległo wypadkom lekkim. Wstępne określenie lokalizacji miejsc wypadków:

• górnik-operator wiertnicy w rejonie komory K 28 pomiędzy pasami P-6 i P-5,
•  górnik-operator kotwiarki w rejonie komory K 26 z pasa P-7,
•  operator ładowarki w rejonie skrzyżowania komory K-9 z pasem P-12,
• operator kotwiarki w rejonie skrzyżowania komory K-22 z pasem P-13,
•  sztygar oddziałowy oddziału wydobywczego i jego zastępca – w komorze K-28 pomiędzy pasami P-5 i P-3,
• górnik-operator spycharki gąsienicowej w rejonie komory K 8 pomiędzy pasami P-15 i P-14.

Przysypaniu drobnym urobkiem skalnym wyrzuconym z ociosów, uległ z-ca sztygara oddziałowego, którego uwolniono w wyniku akcji ratowniczej natychmiast podjętej przez współpracowników i kontynuowanej, przez około godzinę, przez zastępy ratownicze. Pozostali pracownicy samodzielnie, bądź przy pomocy współpracowników, wycofali się z rejonu zagrożenia. Według opinii lekarskich poszkodowani w wyniku oddziaływania skutków odprężenia doznali następujących obrażeń:

• górnik operator wiertnicy: uraz psychiczny,
• górnik operator kotwiarki: skręcenie stawów kręgosłupa szyjnego,
• operator ładowarki: urazu głowy i kręgosłupa szyjnego oraz szumów usznych,
• górnik operator kotwiarki: stłuczenia kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego oraz stłuczenia barku prawego,
• sztygar oddziałowy: bardzo licznych podbiegnieć krwawych rozległych okolic ciała, stłuczenie uda prawego i okolic stawu łokciowego lewego, nadgarstka prawego oraz płytkich, licznych ran grzbietów obu dłoni,
• zastępca sztygara oddziałowego: ogólnych potłuczeń zwłaszcza głowy i klatki piersiowej, drobnych ran głowy i kończyn, złamania trzonu kości udowej prawej, odmy lewego płuca - ciało obce w lewym oskrzelu i żołądku (pył) oraz złamania żebra prawego,
• górnik operator spycharki: uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych spowodowane wycofywaniem się z zagrożonego rejonu w zapyleniu.

Pracownicy po udzieleniu im pomocy lekarskiej zostali zwolnieni do domów – poza hospitalizowanym w Szpitalu Miejskim w Lubinie zastępcą sztygara oddziału wydobywczego.

Po zakończeniu akcji ratowniczej Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu wstrzymał ruch ludzi i maszyn w polu G-4/8 do czasu przeprowadzenia oględzin. W dniu 03.08.2012 r. na zmianie pierwszej dokonano oględzin rejonu zdarzenia, w wyniku, których stwierdzono następujące skutki:

• urobienie ociosów na głębokość do 1,0 m oraz wypiętrzenie spągów w komorze K-28, na odcinku od pasa P-5 do czoła przodka, z pozostawieniem prześwitu wyrobiska od 1,8 m na wysokości pasa P-4 do 1,0 m w czole przodka,
• urobienie ociosów na głębokość do 0,5 m w komorze K-26 na odcinku od pasa P-7 do czoła przodka oraz lewego ociosu w kierunku postępu komory K-26 pomiędzy pasami P-7 oraz P-5,
• spękanie i oberwanie skał stropowych na wysokość do 1,0 m w pasach P-7 i P-8 na odcinku od osi komory K-26 do czoła przodka.

Ponadto wizualnie stwierdzono zwiększoną konwergencję wyrobisk w rejonie pasa przycaliznowego komór K-4 i K-5 z pozostawieniem prześwitu wyrobiska około 1,8 m. W polu G-4/8 pozostało dziewięć samojezdnych maszyn górniczych.

Na podstawie oceny stanu wyrobisk i ich obudowy oraz skutków wstrząsu zjawisko zakwalifikowano jako odprężenie.

Po przeprowadzonych oględzinach, w związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, w której wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych calizny frontu eksploatacyjnego pola G-4/8 oddziału G-23, zawartej pomiędzy komorami K-3 i K-28, do czasu:

• przeprowadzenia kontroli stanu wyrobisk i ich obudowy,
• usunięcia skutków odprężenia w zakresie i na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego, w tym wyprowadzenia pozostawionych w wyrobiskach maszyn samojezdnych,
• dokonania przez Zespół KGHM ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem analizy szczegółowego projektu eksploatacji w polu eksploatacyjnym G-4/8 oddziału G 23, a zwłaszcza profilaktyki tąpaniowej oraz obowiązujących zasad i rygorów prowadzenia robót w istniejących warunkach górniczo-geologicznych z uwzględnieniem analizy przyjętych założeń systemu komorowo-filarowego odnośnie dobranych parametrów filarów technologicznych i otwarcia przestrzeni roboczej,
• ustalenia dalszego sposobu prowadzenia eksploatacji w polu G-4/8 oddziału G-23 z uwzględnieniem wyników dokonanych analiz.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.