30 03 2019

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                    

  Katowice, dnia 8 kwietnia 2019 r.

INFORMACJA Nr 16/2019/EW

w sprawie wypadku lekkiego – porażenia prądem elektrycznym, zaistniałego w dniu 30.03.2019 r. ok. godz. 8³⁰, w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Lubin” w Lubinie, któremu uległ elektromonter, operator SMG p/z, pracownik Przedsiębiorstwa Usług Górniczych i Budowlanych – BUD Sp. z o.o. w Częstochowie, lat 26, pracujący w górnictwie 4 lata. 

Wypadek lekki – porażenia prądem elektrycznym zaistniał w dniu 30.03.2019 r. ok. godz. 8³⁰, w KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Lubin” w Lubinie, przy rozdzielnicy-rozruszniku stycznikowym 500 V typu RS-05.4/4/N1/U/RS-2/S o numerze fabrycznym 64/16, produkcji P.P.H.U. Alfa Remont w Lubinie, rok produkcji 2016 (dalej w tekście RS-05), zlokalizowanej w pochylni W-524a pomiędzy przecinkami P-18 i P-19, pola LU-XVII/2, na poziomie 610 m, rejonu LG.

Rozdzielnica - rozrusznik RS-05 przeznaczony był do zasilania i sterowania układów urządzeń górniczych prądu przemiennego o napięciu znamionowym 500 V stosowanych w instalacjach elektroenergetycznych z izolowanym punktem neutralnym, wyposażonych w system uziemiających przewodów ochronnych. Rozdzielnica RS-05 wyposażona była w cztery odpływy o mocy przyłączeniowej do jednego odpływu 75 kW: dwa wyposażone w gniazda wtykowe 125 A oraz dwa wyposażone w gniazda wtykowe 63 A. Obudowa RS-05 wykonana była z blachy stalowej o deklarowanym przez producenta stopniu ochrony - IP54. Pokrywa czołowa mocowana na zawiasach, wyposażona była w zamki otwierane kluczem specjalnym oraz wziernik do obserwacji stanu styków rozłącznika głównego 500 V. Obudowę zamontowano na konstrukcji ramowej ochronnej wykonanej z kątowników stalowych, która stanowiła jej integralną część. Rozdzielnica RS-05 wyposażona była w aparaturę rozdzielczą, łączeniową, sterowniczą oraz zabezpieczenia elektroenergetyczne, a także w rozłącznik główny 500 V typu OT250E03CP, wyposażony w trzy pozycje, ręcznie przełączane zewnętrzną dźwignią: I – załączony; 0 – wyłączony; 2 – uziemiony. Ponadto w RS-05 zastosowano  blokadę mechaniczną uniemożliwiającą otwarcie pokrywy czołowej, w przypadku gdy dźwignia napędu ręcznego pozostaje w pozycji I – załączonej. Rozdzielnica RS-05 została podwieszona łańcuchami  do kotew stropowych, na wysokości ok. 1,1 m od spągu przy północnym ociosie pochylni W-524a. Wysokość wyrobiska w miejscu  zabudowy RS-05 wynosiła ok. 2,9 m, a szerokość ok. 6,9 m, a spąg był zawodniony i zabłocony. Rozdzielnica  RS-05 zasilana była w energię elektryczną: przewodem oponowym typu YnOGY 3x75+25 mm² 500 V o długości ok. 110 m z rozdzielnicy 500 V typu BPP-0505 o numerze fabrycznym B-5957 i dalej poprzez kilka rozdzielnic 500 V, a następnie z odpływu o numerze 2 przewoźnej stacji transformatorowej typu ITp-400/SI 6/0,5 kV o mocy 400 kVA i numerze zakładowym 232.

Przedsiębiorstwo Usług Górniczych i Budowlanych – BUD Sp. z o. o. w Częstochowie (dalej w tekście PUGiB-BUD) wykonywało w zakresie swojej działalności zawodowej czynności powierzone w ruchu zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Lubin” w Lubinie, na podstawie umowy cywilno-prawnej o numerze 7/L/2007 z dnia 24.07.2007 r., dotyczącej wykonywania dołowych robót chodnikowych w rejonie LG.

W dniu 30.03.2019 r. na zmianie I, Wielozmianowego Systemu Pracy (WSP) trwającej od godz. 6⁰⁰ do godz. 12⁰⁰, w polu LU-XVII/2, rejonu LG, prowadzone były roboty górnicze przez pracowników PUGiB-BUD. Podczas podziału prac, sztygar zmianowy górniczy polecił dwóm elektromonterom sprawdzenie stanu technicznego wentylatorów i pomp odwadniających zlokalizowanych we wiązce pochylni od W-521a do W-525a, a także przeprowadzenie kontroli stanu technicznego rozdzielnic niskonapięciowych 500 V, zasilanych ze stacji transformatorowej o numerze zakładowym 232. Elektromonterzy udali się do wyznaczonych zadań.

W rozdzielnicy RS-05 zabudowanej w pochylni W-524a pomiędzy przecinkami P-18 i P-19, stwierdzili brak możliwości załączenia wentylatora lutniowego podwieszonego pod stropem, który zasilany był przewodem podłączonym do gniazda nr 3 tej rozdzielnicy. Jeden z elektromonterów  wyłączył w rozdzielnicy RS-05 napięcie rozłącznikiem, otworzył jej pokrywę czołową oraz ustalił i usunął przyczynę uniemożliwiającą załączenie wentylatora. Ponadto, elektromonter  stwierdził  rozregulowany mechanizm łączący rozłącznik z zewnętrzną dźwignią i blokadą mechaniczną.  Elektromonter zamknął pokrywę rozdzielnicy i dźwignią napędu ręcznego rozłącznika załączył napięcie w rozdzielnicy oraz załączył odpływ do wentylatora. Następnie, bez wyłączenia napięcia zasilającego rozdzielnicę RS-05, otworzył w rozdzielnicy pokrywę czołową i przystąpił do regulacji mechanizmu rozłącznika, używając klucza imbusowego oraz szczypiec-kombinerek uniwersalnych. Podczas tych czynności dotknął lewą dłonią do szynoprzewodu fazy lewej, powyżej rozłącznika, doznając porażenia. Nastąpiło wyłączenie napięcia 500 V w przewoźnej stacji transformatorowej o nr 232, przez zadziałanie centralnego zabezpieczenia upływowego. Poszkodowany nie utracił przytomności. Drugi z elektromonterów udzielił pierwszej pomocy poszkodowanemu i odprowadził jego do komórki górniczej PUGiB-BUD. Poszkodowany powiadomił sztygara zmianowego górniczego o wypadku, który powiadomił telefonicznie o wypadku dyspozytora ruchu kopalni i zorganizował jego transport pod szyb L-I. Po wyjeździe na powierzchnię, poszkodowanego przejął lekarz pogotowia ratunkowego.  Następnie poszkodowany został odwieziony karetką pogotowia do Regionalnego Centrum Zdrowia w Lubinie.

Według wstępnej opinii lekarskiej wydanej w dniu 30.03.2019 r.: poszkodowany doznał: „porażenia prądem zmiennym”.

Zgodnie z kartą informacyjną leczenia szpitalnego o numerze KG-007230/19 poszkodowany przebywał w Regionalnym Centrum Zdrowia w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym oraz Oddziale Wewnętrznym z Pododdziałem Pulmonologicznym w dniach od 30.03.2019 r. do 01.04.2019 r. z rozpoznaniem: „T75.4 Stan po porażeniu prądem”.

Podczas przeprowadzonych oględzin miejsca wypadku przeprowadzono niezbędne pomiary warunków wentylacyjno-klimatycznych w pochylni W-524a pomiędzy przecinkami P-18 i P-19, otrzymując wyniki: t_s – 29,6 ^oC, t_w – 29,0 ^oC, φ – 96 %, v – 0,36 m/s, Q – 440 m³/min, t_zk – 28,9 ^oC; stężenia gazów: O₂ – 20,8 %, CO – 0 ppm, NO₂ – 0 ppm.

Rejon prowadzonych robót przewietrzany był prądem świeżego powietrza, doprowadzanym z szybów L-I, L-II przez pochylnie WE-III, następnie upadowymi C-32N, chodnikiem W-3, pochylnią A-33/AS-33, chodnikami U-433, W-521a/522a/523a do miejsca zdarzenia. Powietrze odprowadzane było pochylniami W-525a, W-523a, W-522, pochylnią AS-35, A-35, chodnikami A-405/A-406 i pochylniami A-405/A-406, C-83/84 w kierunku szybów wydechowych L-IV i L-V.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu został powiadomiony o wypadku w dniu 30.03.2019 r. o godz. 09¹⁸.

Nie zachodziła konieczność wzywania zastępów ratowniczych.

Przyczyna wypadku

Przyczyną wypadku porażenia prądem elektrycznym było dotkniecie obwodu elektrycznego będącego pod napięciem 500 V.

Do wypadku przyczyniło się:

• wykonywanie czynności przy urządzeniu elektrycznym będącym pod napięciem 500 V, bez uprzedniego wyłączenia napięcia, upewnieniu się o jego braku oraz właściwego zabezpieczenia stanu wyłączenia.

W związku z zaistniałym wypadkiem, Dyrektor Okręgowego Urzędu we Wrocławiu wydał decyzję wstrzymującą ruchu zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Lubin” w Lubinie, w części dotyczącej eksploatacji rozrusznika stycznikowego 500 V typu RS-05.4/4/N1/U/RS-2/S o numerze fabrycznym 64/16, produkcji PPHU Alfa Remont, zabudowanym w pochylni W-524a pomiędzy przecinkami P-18, a P-19, do czasu:

• przeprowadzenia przez właściwą jednostkę oceny wpływu stanu technicznego wyżej wymienionego rozrusznika stycznikowego, na zaistniały wypadek, w aspekcie zgodności z wymaganiami technicznymi, obowiązującymi przepisami oraz dokumentacją techniczno-ruchową producenta,
• doprowadzeniu rozrusznika stycznikowego do właściwego stanu technicznego, zgodnego z dokumentacją techniczno-ruchową producenta,
• dokonania odbioru technicznego i uzyskania zezwolenia na oddanie do ruchu wydanego przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.