30.12.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-22/gg-01/2010

Katowice, dnia 5.01.2011 r.

INFORMACJA Nr 22/2010 śm/EW

o wypadku zbiorowym (trzy wypadki śmiertelne, trzynaście wypadków lekkich), zaistniałym w dniu 30 grudnia 2010 r., około godz. 9⁵⁶, związanym z wystąpieniem w polu XVII/1 oddziału eksploatacyjnego G-22 KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna” tąpnięcia, wywołanego wstrząsem
górotworu o energii 1,5 x 10⁸J.

W polu XVII/1 wybierano złoże rudy miedzi systemem komorowo-filarowym z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu R-UO (dla złoża o miąższości poniżej 7 m) oraz systemem komorowo-filarowym z podsadzką hydrauliczną dla warunków występowania zmiennej stateczności stropu RG-8 (dla złoża o miąższości powyżej 7 m). Złoże rudy miedzi występowało w stropie piaskowca i w skałach węglanowo-łupkowych cechsztynu, a jego miąższość wynosiła od 4,0 m do 13,0 m. Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami i do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy drugiej, a spągu do klasy pierwszej. Dla robót eksploatacyjnych były opracowane: projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji, zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych stosowano kotwy wklejane o długości żerdzi 1,8 m i 2,6 m oraz kotwy stalowe rurowo-cierne, w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. Jako obudowę dodatkową stosowano kotwy linowo-spoiwowe o długości lin 5 m i 7 m, obudowę podporową tj. stojaki hydrauliczne ze stropnicą, drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stropnice płytowe typu SP.

W dniu 30.12.2010 r. o godz. 956, w środkowej części pola XVII/1 kopalni „Rudna”, wystąpił wstrząs górotworu o energii 1,5 x 108J, którego epicentrum zlokalizowano w caliźnie na projektowanym skrzyżowaniu komory K-18 z pasem P-26. W tym czasie w polu eksploatacyjnym i wyrobiskach sąsiednich przebywało 27 osób. W polu XVII/1 wykonywano prace związane z eksploatacją złoża a w chodniku taśmowym W-243, w odległości ok. 240 m przed frontem pola, prace konserwacyjne przy taśmociągu, w tym obrywkę stropu i ociosów. W wyniku oddziaływania skutków wstrząsu 14 pracowników zostało poszkodowanych w tym trzech z nich doznało urazów śmiertelnych. Podjęta akcja ratownicza prowadzona była siłami dziewięciu zastępów JRGH w Lubinie i została zakończona o godz. 15¹⁷. Akcja polegała na wyprowadzeniu załogi ze strefy zagrożonej, poszukiwaniu 5 osób, przebieraniu urobku utrudniającego dojście do 4 zasypanych, uwolnieniu poszkodowanych.

Decyzją Dyrektora OUG we Wrocławiu wstrzymano ruch KHGM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna”, w części dotyczącej pola XVII/1, do czasu przeprowadzenia oględzin miejsc wypadku zbiorowego i oceny skutków wstrząsu.

W dniu 31 grudnia 2010 r. na zmianie I dokonano oględzin rejonu zdarzenia i stwierdzono następujące skutki:

1. Obsypanie ociosów:
   • w filarach wielkogabarytowych zawartych między pochylniami J-16 i J-15 oraz chodnikami W-243 i T-243a,
   • w chodniku T-243 między J-15 a przecinką 8/T-243a oraz w tej przecince od K-22 do chodnika T-243a,
   • w chodniku T-243a między J-15 a przecinką 8/T-243a od strony calizny,
   • w komorze K-24 i chodniku T-243a między przecinkami 8/T-243a i 12/T-243a,
   • w lewej części frontu od czół przodków komór K-19÷K-9 do pochylni J-14,
   • w prawej części frontu od rozcinanej calizny do wysokości pasa P-18 między chodnikami T-243a i W-236a.
2. Urobienia ociosów:
   • w chodniku W-243 między pochylnią J-15 i J-16 – ocios od strony przecinki 19/J-15 na głębokość około 1,5 m,
   • w chodniku W-243 między J-15 a przecinką 8/T-2443a – na głębokość od 0.5÷1,5 m,
   • w pochylni J-15 między przecinką 19/J-15 i chodnikiem W-243 – na głębokość 0.5÷1,5 m,
   • w chodniku T-243a między pochylnią J-15 a przecinką 8/T-243a – ocios w stronę T-243 na głębokość 1,0 m,
   • w komorach K-13÷K-9 z pasa P-22a- na głębokość około 0,5 m z wypełnieniem wnęki w caliznę na wysokość 0,5÷2,0 m.
3. Opadniecie zrębu stropowego w chodniku T-243a, przy pochylni J-15, na odcinku około 1,0 m i wysokość około 1,5 m.
4. Wypiętrzenie spągów na wysokość do około 2,0 m w przecince 7/T-243a między chodnikami T i W-243.
5. Wypiętrzenie spągu wzdłuż całego frontu, w dwóch pasach przycaliznowych, na wysokość 0,5 ÷1,5 m. Na podstawie oceny skutków zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie.

Przyczyną wypadków śmiertelnych było dynamiczne oddziaływanie tąpnięcia na poszkodowanych. Przyczyną pozostałych wypadków było uderzenie poszkodowanych odłamkami skalnymi przemieszczającymi się do wyrobiska na skutek tąpnięcia.

Po oględzinach Dyrektor OUG we Wrocławiu decyzją z dnia 31.12.2010 r. nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach w części dotyczącej pola XVII/1 oddziału G-22, za wyjątkiem robót związanych z przygotowaniem wyrobisk pola XVII/1 dla potrzeb przeprowadzenia oględzin miejsca tąpnięcia przez członków, powołanej przez Prezesa WUG w dniu 30.12.2010 r., Komisji dla zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia i wypadku zbiorowego w polu XVII/1 oddziału G 22 (w szczególności: wykonania bezpiecznych dróg dojściowych do frontu oddziału i miejsc wypadków, wykonania niezbędnej obrywki i uzupełnienia obudowy oraz wycofania maszyn pozostawionych na froncie oddziału z wyrobisk nieobjętych skutkami tąpnięcia) na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2. Dalsze usuwanie skutków tąpnięcia (w szczególności dokonania szczegółowej kontroli stanu wyrobisk, kontroli stanu stropu, inwentaryzacji obudowy kotwiowej i podporowej, wykonania niezbędnej obrywki, uzupełnienia obudowy oraz wydobycie czterech maszyn uwięzionych w rumoszu skalnym tj.: ŁK-4 nr 239, SWK nr 252, SWW nr 198, oraz SWK nr 253) może nastąpić, na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uzyskaniu zgody Dyrektora OUG we Wrocławiu.

Dalsza, szczegółowa inwentaryzacja skutków tąpnięcia zaistniałego w dniu 30.12.2010 r. będzie kontynuowana od dnia 3 stycznia 2011 r.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.