31 07 2017

    Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                               

Katowice, dnia 7sierpnia 2017 r.

INFORMACJA Nr 42/2017/EW

o niebezpiecznym zdarzeniu powstałym w związku z wykonywaniem robót strzałowych – przemieszczenie odłamków skalnych poza strefę rozrzutu,  zaistniałym w dniu 31 lipca 2017 r. o godz. 9⁵⁵ w odkrywkowym zakładzie górniczym Kopalnia „Łagów II” w Łagowie, należącym do przedsiębiorcy: BRUK-BET Sp. z o.o., Nieciecza 199, 33 – 240 Żabno. 

Do zdarzenia doszło podczas prowadzenia robót strzałowych metodą długich otworów pionowych lub odchylonych od pionu nie więcej niż 20°, w południowej części wgłębnego wyrobiska, w obrębie I piętra o rzędnych od +320,8 do +308,0 m n.p.m. Roboty strzałowe przeprowadzono w IV strefie, ustalonej przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego. Kopalnia „Łagów II” eksploatuje złoże wapieni systemem ścianowym zabierkowym z różnokierunkowym postępem, w wyrobisku wgłębnym trzema piętrami eksploatacyjnymi.

W dniu 31 lipca 2017 r. o godz. 9⁵⁵ na zmianie pierwszej, w obrębie I piętra o rzędnych od +320,8 do +308,0 m n.p.m., w IV strefie, prowadzono roboty strzałowe, podczas których nastąpił zwiększony rozrzut odłamków skalnych o około 60 m poza ustaloną w obowiązującym planie ruchu strefę rozrzutu, obejmując drogę krajową nr 74 na odcinku około 120 m. Jeden odłamek – przerost gliny – uderzył w prawy przedni słupek samochodu osobowego poruszającego się po tej drodze. Uderzając w samochód bryła uległa rozkruszeniu. Fragmenty bryły i rozbitej szyby wpadły do wnętrza samochodu poprzez uszkodzoną szybę boczną przy lusterku wstecznym. Nikt nie został poszkodowany – nie uległ wypadkowi.

Odsłonięty po odstrzale profil ściany świadczy o trudnych warunkach geologiczno – górniczych urabianej w tym rejonie partii złoża. Do 1/3 jej wysokości, licząc od górnej krawędzi, widoczne są pionowe szczeliny typu krasowego wypełnione materiałem gliniasto – piaszczystym z okruchami wapieni. Ponadto, na całej wysokości ściana posiada uławicenia z licznymi spękaniami. W urobionym materiale znajdują się liczne bloki skalne przemieszane z materiałem gliniasto – piaszczystym. Ukształtowanie ściany eksploatacyjnej i jej otoczenia w rejonie miejsca wykonywania robót strzałowych świadczy, że roboty te wykonywane były przy trzech powierzchniach odsłonięcia, tj. górnej, wschodniej i południowej. Usyp urobku skierowany jest głównie w kierunku wschodnim do wyrobiska i częściowo w kierunku południowym, tj. do drogi krajowej nr 74.

Roboty strzałowe w zakładzie górniczym prowadzone były przez podmiot wykonujący prace w ruchu zakładu górniczego – Polskie Górnictwo Skalne „MINERAŁ” Artur Widłak z siedzibą w Kielcach. W dniu zdarzenia roboty strzałowe nadzorował kierownik odstrzału – pracownik ww. podmiotu, posiadający kwalifikacje osoby wyższego dozoru ruchu specjalności górniczej w odkrywkowych zakładach górniczych oraz ukończony kurs specjalistyczny kierownika strzelania długimi otworami. Strzelanie prowadzono na podstawie „Dokumentacji strzałowej” wykonanej przez sztygara strzałowego i zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego. W dokumentacji tej ustalone zostały parametry robót strzałowych na podstawie ekspertyzy rzeczoznawcy „Poltegor – Instytut” Wrocław, pt. „Badania kontrolne zasięgów oddziaływań od robót strzałowych prowadzonych w kopalni Łagów II”, (wrzesień 2016 r.). Opracowanie to jest aktualizacją ustaleń rzeczoznawcy z lat poprzednich w odniesieniu do aktualnych warunków geologiczno – górniczych. Wyznaczone w ww. ekspertyzie strefy zagrożeń wokół miejsc wykonywania robót strzałowych nie obejmowały obiektów niebędących własnością przedsiębiorcy.

Roboty strzałowe w rejonie dokonanego w dniu 31 lipca b.r. odstrzału nie były prowadzone od 2 lat.

Całkowity ładunek odpalony w serii wynosił 1539 kg MW w 27 otworach o długości 13,5 m przy średniej wysokości ściany 12 m (przy dopuszczalnym ładunku całkowitym w IV strefie wynoszącym 3784 kg) rozmieszczonych w czterech szeregach o zabiorze 3,5 m, odległości między otworami 3,5 m, a między szeregami 3,3 m. Otwory strzałowe zostały odwiercone w okresie od 26 do 29 lipca b.r. W otworach zastosowano ładunek ciągły z dwoma nabojami udarowymi. Otwory zostały załadowane mechanicznie materiałem typu ANFO Andex i nabojami udarowymi sporządzonymi z materiału nabojowanego Perunit. Ładunek przypadający na stopień opóźnienia wyniósł 57 kg (przy dopuszczalnym 79 kg). Ładunki odpalono systemem nieelektrycznym.

Przyczyny zaistniałego zdarzenia oraz zgodność wykonywanych robót z dokumentacją strzałową wyjaśniane są przez Okręgowy Urząd Górniczy w Kielcach.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Kielcach wstrzymał ruch zakładu górniczego „Kopalnia Łagów II” w części dotyczącej wykonywania robót strzałowych w południowym rejonie wyrobiska eksploatacyjnego, w związku z zaistnieniem bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego, określając następujące warunki wznowienia ruchu:

• zweryfikowanie, przez rzeczoznawcę do spraw ruchu zakładu górniczego, posiadanych ekspertyz dotyczących wykonywania robót strzałowych w „Kopalni Łagów II” w zakresie przyjętych parametrów robót strzałowych, ze szczególnym uwzględnieniem występujących warunków geologiczno-górniczych;
• zweryfikowanie dokumentacji strzałowej dla robót strzałowych wykonywanych metodą długich otworów uwzględniając ustalenia ww. ekspertyz;
• dostosowanie prowadzenia eksploatacji w południowej części wyrobiska do występujących warunków geologiczno-górniczych, w sposób określony przez kierownika ruchu zakładu górniczego zapewniający bezpieczeństwo powszechne.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Kielcach.