3 10 2019

Wyższy Urząd Górniczy

Departament

Warunków Pracy i Szkolenia

Katowice, dnia 16 października 2019 r.

INFORMACJA Nr 19/2019śm./EW

w sprawie tąpnięcia, zaistniałego w wyniku wstrząsu górotworu o energii 4x10⁷J oraz wypadku zbiorowego (13 wypadków, w tym 1 wypadek śmiertelny), zaistniałych w dniu 3 października 2019 r. o godzinie 15⁰¹ w Polskiej Grupie Górniczej S.A. Oddział KWK Ruda w Rudzie Śląskiej Ruch Bielszowice.

Tąpnięcie zaistniało w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg na poziomie 1000 m. Wskutek zaistniałego zdarzenia wypadkowi uległo 5 pracowników zatrudnionych w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg oraz 8 pracowników w chodniku głównym poziom 1000 m.

Pokład 405/2 o grubości 7,4 m (warstwa górna o grubości 3,0 m) i nachyleniu do 15°, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, II stopnia zagrożenia tąpaniami, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. W stropie pokładu występują kolejno warstwy: 8,27 m łupku ilastego i łupku ilasto-piaszczystego; 8,10 m piaskowa; 17,72 m łupku ilastego i ilasto-piaszczystego; 0,20 m węgla; 3,08 m piaskowca; 6,40 m łupku ilastego, 0,38 m węgla; 10,15 m łupku ilastego; 1,05 m węgla pokładu 404/4. W spągu połączonych pokładów 405/2wg i 405/2wd występują kolejno warstwy: 6,19 m łupku ilastego i ilasto-piaszczystego; 0,94 m piaskowca; 2,65 m łupku ilastego i ilasto-piaszczystego; 0,35 m węgla pokładu 406/1; 2,70 m łupku ilastego i ilasto-piaszczystego; 6,73 m piaskowca; 0,60 m łupku ilastego i ilasto-piaszczystego; 0,75 m węgla pokładu 406/2. W dniu 27 maja 2019 r. w pokładzie 405/2wg z dowierzchni Iw rozpoczęto drążenie pochylni IIz w kierunku chodnika głównego poziom 1000 m. Pochylnię IIz wykonywano w obudowie typu ŁP10/V32/4/A z rozstawem odrzwi co 0,8 m, a w miejscach poszerzeń technologicznych w obudowie ŁP12/V32/4/A z rozstawem co 0,5m. Opinkę stropu i ociosów stanowiły siatki stalowe zgrzewane typu zaczepowego. W pochylni IIz od 80 mb, za postępem przodka, wyznaczona została strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami, w której obudowę wzmacniano stojakami stalowymi SVt-29 budowanymi na podkładach drewnianych, pod co drugie odrzwia obudowy. W dniu 12 sierpnia 2019 r. po wydrążeniu 285 m wyrobiska i przebiciu się do chodnika głównego poziom 1000 m, zakończono drążenie pochylni IIz w pokładzie 405/2wg. W dniu 21 sierpnia 2019 r. w chodniku głównym poziom 1000m w kierunku na wschód rozpoczęto pobierkę spągu za pomocą kombajnu chodnikowego AM-50zw. Urobek transportowano dwoma przenośnikami typu Skat-E180WMJ i przenośnikiem typu PTGm-50/1000 zabudowanymi w chodniku głównym poziom 1000m oraz pochylni IIz i dalej przenośnikami taśmowymi na odstawę główną na poziomie 1000 m. Do dnia 2 października 2019 r. wykonano 20 mb pobierki spągu w chodniku głównym. W dniu 3 października na zmianie „A” rozpoczęto przebudowę przenośnika zgrzebłowego w chodniku głównym i wydłużanie przenośnika taśmowego w pochylni IIz. W tym dniu na zmianie „B” rozpoczynającej się o godzinie 12³⁰ do kontynuowania tych prac, w chodniku głównym poziom 1000 m i pochylni IIz w pokładzie 405/2wg zatrudniono 9 górników, elektryka i ślusarza. Prace w tych wyrobiskach nadzorował sztygar zmianowy oddziału GRP2-B. Ponadto w wyrobiskach tych dyżurny zastęp ratowniczy wykonywał prace związane z uruchomieniem odwadniania w chodniku głównym poziom 1000 m oraz zabudową rurociągów z rur stalowych o średnicy 150 mm w pochylni IIz. O godzinie 15⁰¹, wystąpił wstrząs górotworu
o energii 4x10⁷J, który zlokalizowany został w filarze dla przekopów południowych, w odległości około 40m na wschód od pochylni IIz, około 140m na południe od dowierzchni Iw i około 130 m na północny-wschód od skrzyżowania pochylni IIz z chodnikiem głównym poziom 1000 m. Wstrząs spowodował tąpnięcie w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg, którego skutki objęły pochylnię IIz w pokładzie 405/2wg od 136 mb do 285 mb wyrobiska, to jest na odcinku około 150 m na północ od chodnika głównego poziom 1000 m. W pochylni IIz w pokładzie 405/2wg wystąpiły między innymi: wypiętrzenie skał w spągu do 1,6 m; znaczne deformacje obudowy, szczególnie łuków ociosowych, powodujące zmniejszenie szerokości wyrobiska do 2,85 m; uszkodzenia opinki; przemieszczenia maszyn i urządzeń w tym: stojaków stalowych SVt-29 wzmacniających odrzwia obudowy, trasy przenośnika taśmowego i rurociągów stalowych. W wyniku dynamicznego oddziaływanie skutków wstrząsu górotworu 8 pracowników w chodniku głównym poziom 1000m oraz 5 pracowników w pochylni IIz uległo wypadkom. Czujniki metanometrii automatycznej, bezpośrednio po wstrząsie zarejestrowały wzrost zawartości metanu. Czujnik zabudowany w pochylni IIz ok. 15m na południe od dowierzchni Iw w pokładzie 405/2wg zarejestrował maksymalną wartość metanu 6,9%.

Po zaistniałym wstrząsie zastęp ratowniczy zatrudniony w chodniku głównym przystąpił do udzielania pomocy oraz ewakuacji poszkodowanych z pochylni IIz i chodnika głównego poziom 1000 m. W rejon ten skierowany został drugi dyżurujący zastęp ratowniczy. W czasie prowadzonej ewakuacji, w pochylni IIz około 50 m na północ od chodnika głównego poziom 1000 m, ratownicy znaleźli nieprzytomnego elektromontera, który przygnieciony był składowanymi w tym miejscu 4 stalowymi rurami o średnicy 150 mm i długości 5,0 m. Ratownicy uwolnili elektromontera i przystąpili do jego reanimacji, którą kontynuowali w czasie transportu poszkodowanego z pochylni IIz, aż do przejęcia jej przez przybyłego na miejsce lekarza. Ratownicy oraz pracownicy zatrudnieni w sąsiednich wyrobiskach udzielili pomocy poszkodowanym oraz transportowali ich w kierunku szybu VI na poziomie 1000 m. Po wytransportowaniu na powierzchnię: o godzinie 16³⁷ lekarz stwierdził zgon elektromontera, 3 poszkodowanych lotniczym pogotowiem ratowniczym zostało przetransportowanych do szpitali w Sosnowcu, Krakowie i Katowicach oraz 8 przewieziono karetkami pogotowia do szpitali w Zabrzu, Katowicach i Gliwicach. O godzinie 21²⁵ w punkcie pierwszej pomocy na kopalni, ratownik zastępu ratowniczego zatrudnionego w chodniku głównym poziom 1000 m, zgłosił uraz ręki, którego doznał w wyniku zaistniałego wstrząsu. Ratownika przewieziono do szpitala w Zabrzu. Po badaniach lekarskich 5 poszkodowanych pozostało w szpitalu, a 7 zostało wypisanych do domu.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu o energii 4x10⁷J, zaistniały wskutek rozładowania energii skumulowanej w górotworze.

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie skutków wstrząsu górotworu o energii 4x10⁷J na pracowników zatrudnionych w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg i w chodniku głównym poziom 1000 m.

W związku z zaistniałym tąpnięciem i wypadkiem zbiorowym, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wydał decyzje:

- w dniu 3 października 2019 r.:

1. wstrzymał ruch zakładu górniczego w rejonie zaistniałego wstrząsu i wypadku zbiorowego, do którego dojście zabezpieczone zostało posterunkami wyznaczonymi w:

przekopie równoległym II poziom 840 m przy przecince wentylacyjnej transportowej pokład 405/2,
przecince XI przy pochylni Iw w pokładzie 405/2wg,
przekopie południowo-równoległym poziom 1000 m przy chodniku podstawowym
w pokładzie 407/3,
przekopie południowo-równoległym poziom 1000 m przy przekopie pochyłym do pokładu 405/2wg,

2. nakazał kierownikowi ruchu zakładu górniczego ustalić szczegółowe zasady oceny stanu zagrożeń naturalnych w rejonie zaistniałego wypadku zbiorowego i wstrząsu o energii 4x10⁷J oraz warunki umożliwiające bezpieczne przeprowadzenie oględzin, pozytywnie zaopiniowane przez zespół ds. rozpoznawania i zwalczania zagrożeń w składzie poszerzonym o specjalistów ds. ruchu zakładu górniczego.

- w dniu 5 października 2019 r., po przeprowadzeniu oględzin w części wyrobisk:

1. wstrzymał ruch zakładu górniczego w rejonie zaistniałego wstrząsu i wypadku zbiorowego, do którego dojście zabezpieczone zostało posterunkami wyznaczonymi w:

przekopie południowo-równoległego poziom 1000 m na skrzyżowaniu z chodnikiem głównym poziom 1000 m,
pochylni Iaw pokład 405/2 na skrzyżowaniu z dowierzchnią Iw pokład 405/2,
chodniku wentylacyjnego II pokład 405/2 na skrzyżowaniu z przekopem równoległym II poziom 840 m,
przecinki XI poziom 840 m na skrzyżowaniu z chodnikiem skośnym pokład 405/2, do czasu przeprowadzenia oględzin wyrobisk tego rejonu.

2. nakazał kierownikowi ruchu zakładu górniczego niezwłocznie usunąć rozlewisko wodne w przekopie południowo-równoległym poziom 1000 m na południe od chodnika głównego poziom 1000 m.

- w dniu 7 października 2019 r., po przeprowadzonych oględzinach pozostałych wyrobisk:

1. wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej wykonywania wszelkich prac, w tym ruchu załogi w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg do czasu:

szczegółowego przeanalizowania stanu rzeczywistego i potencjalnego zagrożenia tąpaniami w rejonie wyrobiska,
określenia warunków umożliwiających bezpieczne wykonywanie robót związanych z przywracaniem funkcjonalności wyrobiska, poprzez uzyskanie opinii kopalnianego zespołu do spraw zagrożeń naturalnych w składzie poszerzonym o specjalistów,

2. nakazał by roboty związane z przywracaniem funkcjonalności wyrobiska, w tym usuwaniem skutków tąpnięcia zaistniałego w dniu 3 października 2019 r. w pochylni IIz w pokładzie 405/2wg prowadzić w oparciu o dokumentację zaopiniowaną przez kopalniany zespół do spraw zagrożeń naturalnych i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Do czasu podjęcia robót związanych z usuwaniem skutków tąpnięcia wyłączyć z ruchu i zabezpieczyć pochylnię IIz w pokładzie 405/2wg na odcinku 205 m na północ od skrzyżowania z chodnikiem głównym poziom 1000 m tj. wyznaczonej strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami, w której wystąpiły skutki tąpnięcia.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.