4 07 2020

Wyższy Urząd Górniczy

       Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                        

  Katowice, dnia 2 października 2020 r.

INFORMACJA Nr 24/2020/EW

o wypadku (jeden wypadek powodujący czasową niezdolność do pracy) i tąpnięciu, wywołanym wstrząsem górotworu o energii 4,6×10⁶J, zaistniałym w dniu 04.07.2020 r. o godz. 15⁰⁰, w polu eksploatacyjnym SI-XII/5 oddziału G-51, w KGHM Polska Miedź SA O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” w Kaźmierzowie, któremu uległ górnik strzałowy

W dniu 04 lipca 2020 r. o godzinie 15⁰⁰, w polu eksploatacyjnym SI-XII/5 (dalej ,,pole”) oddziału G-51 KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” w Kaźmierzowie, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 4,6×10⁶J, którego ognisko zlokalizowano na wybiegu pola w rejonie projektowanego skrzyżowania drążonej komory K-48 z pasem P-22, w odległości około 4,4 km na północny-wschód od szybu SW-1.

Pole SI-XII/5 zlokalizowane jest we wschodniej części obszaru górniczego „Sieroszowice”, na głębokości 1150 m p.p.t. W rejonie pola złoże rudy miedzi występuje w formie pseudopokładu utworzonego przez białe piaskowce czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskie łupki i dolomity. W południowo-wschodniej i centralnej części pola złoże o rozciągłości WNW-ESE zapada pod kątem 2-4° w kierunku NNE. Miąższość złoża w polu waha się od 0,35 m do 3,30 m. Złoże jest słabo zaangażowane tektonicznie. W obrębie warstwy dolomitycznej występuje wyraźna podzielność płytowa oraz liczne spękania pionowe i ślizgi tektoniczne o średnim nachyleniu 30⁰.

Eksploatacja złoża w polu prowadzona była frontem o długości około 440 m, pomiędzy calizną i strefą roboczą pola SI‑XII/4, w kierunku południowo-zachodnim, do wiązki chodników E-150, systemem komorowo-filarowym z ugięciem stropu i ruchowym filarem zamykającym J‑UGR-PS. Rozcinka calizny na filary w wymiarach 7 x 9 m prowadzona była wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z ustaloną furtą eksploatacyjną. Otwarciem przestrzeni roboczej utrzymywane było powyżej 70 m. Górotwór w polu zaliczony zostało do pierwszego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu i spągu zaliczone zostały odpowiednio do klasy drugiej skał stropowych i spągowych. Średnia wytrzymałość na ściskanie wynosi: dla skał stropowych około 139,6 MPa, furty złożowej 97,5 MPa, skał spągowych około 33,3 MPa. Wyrobiska pola zabezpieczane były obudową kotwową o długości żerdzi 1,6 m, wklejaną na całej długości, w siatce kotwienia 1,5 m × 1,5 m.

Dla robót eksploatacyjnych w polu opracowane zostały i zatwierdzone przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji. Minimalny czas wyczekiwania po wszystkich robotach strzałowych w polu wynosił 1 godzinę oraz 1 godzinę po robotach w strzałowych wykonywanych w polu SI-XII/4. Obowiązywał rygor grupowego strzelania co najmniej 3 przodków.

W dniu 04.07.2020 r., o godz. 15⁰⁰, w polu wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 4,6×10⁶ J, którego ognisko zlokalizowano w komorze K-48 na wysokości projektowanego pasa P- 22. Górnik strzałowy wykonujący roboty strzałowe w przodku komory K-48 został zasypany do wysokości ramion urobkiem wyrzuconym z ociosów - uległ wypadkowi powodującemu czasową niezdolność do pracy. Współpracownicy uwolnili poszkodowanego, który został następnie odwieziony pod szyb SW-1, gdzie został przejęty przez wezwany z JRGH zastęp ratowniczy. Pozostali pracownicy wycofali się samodzielnie.

Po przeprowadzeniu oględzin wyrobisk w polu na zm. III WSP w dniu 04.07.2020 r., stwierdzono skutki w dostępnych wyrobiskach pola w postaci:

• urobienia i obsypania ociosów wydzielanych filarów technologicznych obejmujące odcinek od czoła przodka do pierwszego pasa przycaliznowego (P-21) w komorach od K-53 do K-40 włącznie, na głębokość dochodzącą lokalnie do 0,7 m;
• urobienia ociosów i obsypania ociosów calizn wydzielanych filarów technologicznych w komorze K-36, pomiędzy pasami P-24 i P-25, w komorze K-37, pomiędzy pasami P-25 i P‑24, oraz do czoła przodka pasa P-24 - na głębokość do 0,5 m;
• wypiętrzenie spągów na wysokość do 0,4 m (przeważnie ok. 0,2 m) w odcinkach komór od czoła przodka do pierwszego pasa przycaliznowego (P-21), w komorach od K-50 do K-40 oraz pasie P-24, od czoła do komory K-37;
• grawitacyjne obsypanie ociosów filarów technologicznych o zmiennym nasileniu w pierwszym rzędzie wydzielonych filarów technologicznych, na odcinku frontu objętym skutkami wstrząsu.

W wyrobiskach pola stwierdzono pozostawione maszyny górnicze:

• w komorze K-48 pomiędzy pasami P-19 i P-20 - Samojezdny Wóz Strzałowy nr kop. 10,
• w przodku komory K-51 z pasa P‑21 - Samojezdny Wóz Transportowy nr kop. 427.

W przodkach komór K-42 oraz K-48 z pasa P-21 stwierdzono załadowane materiałem wybuchowym otwory strzałowe.

Na podstawie oceny skutków wstrząsu, które spowodowały uszkodzenia wyrobisk w stopniu powodującym znaczną utratę ich funkcjonalności lub znaczne pogorszenie bezpieczeństwa ich użytkowania, zjawisko zostało zakwalifikowane jako tąpnięcie.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu o energii 4,6×10⁶J.

Przyczyną wypadku było przysypanie poszkodowanego masami skalnymi wyrzuconymi w wyniku wstrząsu z ociosów do przestrzeni roboczej wyrobiska.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, którą wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”, w części dotyczącej prowadzenia rozcinki pola SI-XII/5 oddziału G-51, (za wyjątkiem odpalenia - na zasadach ustalonych przez KRZG - załadowanych MW dwóch przodków z pasa P-20: K-42 oraz K-48), do czasu:

1. Przeprowadzenia kontroli wyrobisk pola oraz ich obudowy i doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego,
2. Bezpiecznego wyprowadzenia samojezdnego wozu transportowego typu SWT o numerze zakładowym 427 z komory K-51 z pasa P-20 oraz SWS o numerze zakładowym 10 z komory K-48, pomiędzy pasami P-20 i P-19, do wyznaczonych miejsc,
3. Dokonania, przez Kopalniany Zespół ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów analizy i oceny sytuacji geologiczno-górniczej oraz profilaktyki zagrożenia tąpaniami w polu SI-XII/5 z uwzględnieniem zasięgu i charakteru skutków zaistniałego tąpnięcia i jego mechanizmu oraz ustalenia zasad i rygorów dla dalszego prowadzenia rozcinki w tym rejonie.
4. Uzyskania opinii Zespołu KGHM „Polska Miedź” S.A. ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów dla przedłożonego do zaopiniowania szczegółowego projektu eksploatacji pól SI-XII/5 i SI-XII/4.

Ponadto, Dyrektor OUG we Wrocławiu nakazał odpalić załadowane miejsca oraz usunąć ewentualne niewypały - łącznie z przodkami wskazanymi powyżej, na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.