5.05.2011

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-16/gg-9/2011

Katowice, dnia 16.05.2011 r.

I N F O R M A C J A Nr 16/2011 śm./EW

o zapaleniu metanu, pożarze oraz wypadku zbiorowym (14 wypadków - 3 śmiertelne, 9 ciężkich oraz 2 lekkie), zaistniałych w dniu 05.05.2011r., o godzinie 19⁴⁵, w JSW S.A. KWK „Krupiński” w Suszcu, któremu ulegli pracownicy oddziałów: G-2, W-I, MD-1 i firmy ZSRG oraz sztygar zmianowy oddziału G-2, zatrudnieni w rejonie ściany N-12 w pokł. 329/1, 329/1-2 na poziomie 820 m, w tym 2 ratowników, biorący udział w akcji ratowniczej.

Wypadkom śmiertelnym ulegli:

• górnik oddz. G-2,
• 2 ratowników górniczych.

Wypadkom ciężkim ulegli:

• sztygar zmianowy oddz. G-2,
• 6 górników oddz. G-2,
• metaniarz oddz. W-1,
• wiertacz/pomiarowiec firmy ZSRG.

Wypadkom lekkim ulegli:

• młodszy ślusarz oddz. MD-1,
• robotnik transportowy oddz. W-1 (pomocnik metaniarza).

Zapalenie metanu, pożar oraz wypadek zbiorowy miały miejsce w rejonie ściany N-12 w pokładzie 329/1, 329/1-2 na poziomie 820 m. Pokład 329/1, 329/1-2 o miąższości od 1,43 m do 2,35 m. Pokład średnio skłonny do samozapalenia (III grupa samozapalności - okres inkubacji pożaru dla węgla z rejonu ściany wynosi 73 dni). Skały stropowe i spągowe stanowiły iłowce lub iłowce zapiaszczone mało lub średnio skłonne do iskrzenia zapalającego metan przy urabianiu mechanicznym.

Ściana N-12 w pokładzie 329/1, 329/1-2 na poziomie 820 m została uruchomiona w dniu 11.04.2011 r., w oparciu o zezwolenie Dyrektora OUG w Rybniku, wydane na podstawie „Projektu technicznego eksploatacji pokładu 329/1, 329/1-2 ścianą N-12 wraz z technologią wykonywania robót” i protokołu z odbioru technicznego, dokonanego przez komisję powołaną przez KRZG. Do dnia 05.05.2011 r. uzyskała średnio około 50 m postępu. Ściana prowadzona była systemem podłużnym na zawał, w warunkach: IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy „B” zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i I stopnia zagrożenia wodnego. Jej wyposażenie stanowiły 144 sekcje obudowy zmechanizowanej typu Pioma-Jankowice 19/32.8 Oz, kombajn typu KSW 460 NE z organami o średnicy 1600 mm, przenośnik zgrzebłowy ścianowy typu PAT-E300 oraz przenośnik zgrzebłowy podścianowy typu PZP Kobra z kruszarką typu DLB-1000.

Ściana przewietrzana była sposobem na „U”, powietrze w ilości około 14⁴⁰ m³/min doprowadzane było chodnikiem N-12 i odprowadzane chodnikiem wentylacyjnym N-12 (nadścianowym). Dodatkowo, w dniu 5.05.2011 r., w pochylni N-10 zabudowany został wentylator WLE-803A, którym za pomocą lutniociągu Ø800 mm, poprzez przegrodę wentylacyjną, doprowadzane było powietrze do skrzyżowania chodnika wentylacyjnego N-12 ze ścianą. Metanowość bezwzględna ściany wynosiła 19,8 m³CH₄/min, w tym metanowość wentylacyjna - 13,0 m³CH₄/min, zaś 6,8 m³CH₄/min ujmowane było odmetanowaniem górotworu.

Od dnia 28.04.2011 r. zaprzestano rabowania obudowy chodnika wentylacyjnego N-12 z uwagi na jej deformację. W chodniku tym za ścianą wykonywano wygrodzenia w postaci tam deskowych, obitych płótnem wentylacyjnym, wypełniając przestrzeń pomiędzy nimi pianką.

W dniu 05.05.2011 r., na zmianie 3, rozpoczynającej się o godzinie 18⁰⁰, w rejonie ściany N-12 zatrudnionych było 27 pracowników kopalni (w tym jedna osoba dozoru ruchu) oraz 5 pracowników firmy ZSRG. Na początku zmiany wykonywano roboty związane z przygotowaniem ściany do wydobycia, m.in. w chodniku wentylacyjnym N-12, w rejonie skrzyżowania ze ścianą, sześciu górników z oddziału G-2 wykonywało transport drewna do ściany za pomocą przenośnika ścianowego, dwóch pracowników z oddziału W-1 (metaniarz i pomocnik) oraz wiertacz/pomiarowiec z firmy ZSRG, wykonywało pomiary stężeń metanu i kontrolę rurociągu odmetanowania. Ponadto za przegrodą wentylacyjną przebywał młodszy ślusarz z oddziału MD-1. W chodniku wentylacyjnym N-12, w odległości ok. 75 m oraz ok. 130 m od ściany, przebywały dwa dwuosobowe zespoły z firmy ZSRG, których zadaniem było wiercenie otworów odmetanowania i przebudowa wiertnicy. W trakcie ww. prac sztygar zmianowy oraz przodowy ściany przebywali w ścianie, w rejonie sekcji numer 140.

O godzinie 19⁴⁵, w rejonie wylotu ze ściany N-12, z nieznanych przyczyn nastąpiło zapalenie metanu, które spowodowało pożar. O godzinie 19⁴⁶ czujnik prędkości przepływu powietrza typu SAT, zabudowany w chodniku N-12 (podścianowym) zarejestrował spadek prędkości powietrza z 1,3 m/s do 0,1 m/s, co spowodowało wyłączenie energii elektrycznej w ścianie. Powiadomiony o zdarzeniu dyspozytor ruchu kopalni rozpoczął akcję ratowniczą. W zagrożonym rejonie znajdowało się 32 pracowników. Pracownicy, przebywający w ścianie, podjęli bezskuteczną próbę aktywnego gaszenia pożaru za pomocą gaśnic oraz emulsji z instalacji hydraulicznej obudowy zmechanizowanej.

Z zagrożonego rejonu wycofało się samodzielnie 27 pracowników, a 5 wycofywało się wewnątrz lutniociągu Ø800 mm. Pozostali w nim w odległości około 100 m od wylotu z chodnika wentylacyjnego N-12. W wyniku prowadzonej akcji zastępy ratownicze wyprowadziły ich z rejonu zagrożenia, jednak jeden z pracowników zmarł (o godzinie 13⁰⁰ w dniu 6.05.2011 r. lekarz stwierdził zgon).

W trakcie akcji ratowniczej w chodniku wentylacyjnym N-12 zaginęło 2 ratowników, z których jeden został odnaleziony i przetransportowany do bazy, gdzie, o godzinie 14¹⁵ w dniu 6.05.2011 r., lekarz stwierdził jego zgon. Drugiego ratownika odnaleziono w dniu 12.05.2011 r. o godz. 5⁵⁵ i przetransportowaniu na powierzchnię. Lekarz o godz. 7⁰¹ stwierdził jego zgon.

Na skutek zapalenia metanu i pożaru, o godzinie 19⁵⁹, doszło do uszkodzenia dwóch czujników metanometrii automatycznej, zabudowanych w rejonie wylotu ze ściany (brak pomiarów), które nie zarejestrowały wzrostu stężeń metanu (bezpośrednio przed zdarzeniem i w jego trakcie). Maksymalne stężenie metanu, zarejestrowane przez czujnik zabudowany nad napędem PZS, wyniosło 1%. Czujnik typu CSCO, zabudowany na wylocie z chodnika wentylacyjnego N-12, przed skrzyżowaniem z pochylnią N-10a, od godziny 19⁵⁵ rejestrował gwałtowny wzrost stężeń tlenku węgla, do wartości przekraczającej jego zakres pomiarowy (1000ppm), o godzinie 19⁵⁸.

Poszkodowani pracownicy, po udzieleniu im pierwszej pomocy w kopalnianym punkcie opatrunkowym, zostali przewiezieni do szpitali. Dziewięciu do Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich, a dwóch, początkowo przebywało w Szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju, skąd zostali wypisani do domu.

W oparciu o posiadane aktualnie informacje nie można ustalić przyczyny zapalenia metanu.

Przyczyną zaistniałych wypadków było oddziaływanie na pracowników i ratowników wysokiej temperatury (płomienia) a także trujących gazów pożarowych.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, decyzją nr 13 z dnia 6.05.2011 r., Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołał Komisję dla zbadania przyczyn i okoliczności zapalenia metanu oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 05.05.2011r. w JSW S.A. KWK „Krupiński” w Suszcu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.