5 06 2019 1

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                

  Katowice, dnia 13 czerwca 2019 r.

INFORMACJA Nr 26/2019/EW

w sprawie awarii zaistniałej w polu rozdzielczym nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”) w dniu 5 czerwca 2019 r. o godzinie 10²² w SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju.

Awaria zaistniała w polu rozdzielczym nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”), zlokalizowanej na powierzchni w SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju.

Zasilanie zakładu górniczego w energię elektryczną zrealizowano trzema liniami napowietrznymi 110 kV zasilającymi rozdzielnię 110 kV („szyby główne”), wyposażoną w trzy transformatory 110/6 kV. Transformatory Tr1 i Tr2 110/6 kV zasilają rozdzielnię 6 kV („słaba”) odpowiednio do pól rozdzielczych nr 23 i nr 8, natomiast transformator Tr3 110/6 kV rozdzielnię 6 kV („mocna”) do pola nr 51. Istnieje możliwość wzajemnego rezerwowania zasilania obu rozdzielni poprzez ich pola sprzęgłowe.

Rozdzielnia 6 kV („słaba”) jest rozdzielnią 30 polową, dwusystemową, zbudowaną z pól rozdzielczych budowy otwartej. System I szyn zbiorczych rozdzielni jest sekcjonowany natomiast system II jest systemem ciągłym. Pole nr 8 dopływowe z transformatora Tr1 110/6 kV, 16 MVA wyposażono między innymi w odłączniki szynowe typu OW III 12/25/Z/300 z napędem elektrycznym silnikowym typu NSW30, wyłącznik mocy typu VC-1 12/31,5/2000 oraz zabezpieczenie cyfrowe typu multiMUZ-3.

Maszyny, urządzenia i instalacje elektryczne są nadzorowane przez osoby dozoru ruchu elektrycznego zakładu górniczego KWK „Jas-Mos”. Natomiast obsługę ww. urządzeń na powierzchni powierzono pracownikom konsorcjum firm: EFICA Sp. z o. o. w Mysłowicach i Universal Energy Sp. z o. o. w Mysłowicach.

Z rozdzielni 6 kV („słaba”) zasilono między innymi urządzenia stacji wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI, przewietrzające również wyrobiska na poziomie 800 m w zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie”. Bieżąca kontrola ruchu obu zakładów górniczych prowadzona jest przez pracowników służby dyspozytorskiej zakładu górniczego JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju.

W dniu 5 czerwca 2019 r. system I rozdzielni 6 kV („słaba”) – przy połączonych sekcjach I i II – zasilany był z transformatora Tr3 110/6 kV poprzez pola sprzęgłowe: nr 58 w rozdzielni 6 kV („mocna”) i nr 17 w rozdzielni 6 kV „słaba”. System II rozdzielni zasilany był z transformatora Tr1 110/6 kV do pola nr 23. Transformator Tr2 110/6 kV pracował na biegu jałowym przy wyłączonym i odłączonym polu nr 8 ze względu na stwierdzone w dniu poprzednim problemy w obwodzie sterowania odłącznika szynowego systemu II. Urządzenia stacji wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI pracowały na zasilaniu z systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”).

W tym dniu do obsługi urządzeń rozdzielni 110/6 kV („szyby główne”) oraz rozdzielni 6 kV („mocna”) i („słaba”) zatrudniono pracownika firmy EFICA Sp. z o. o. Na początku zmiany „A”, rozpoczynającej się o godzinie 6⁰⁰, elektryk obsługi otrzymał od sztygara oddziałowego oddziału elektrycznego zakładu górniczego, ustne polecenie ustalenia i usunięcia przerwy w obwodzie sterowania odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”). Prace we wnęce aparaturowej pola rozdzielczego wykonywał zespół dwu osobowy, składający się z elektryka obsługi rozdzielni oraz elektryka dyżurnego zakładu górniczego.

Po wykonaniu próbnych czynności manipulacyjnych odłącznikiem szynowym systemu II w polu nr 8 elektrycy ustalili, że uszkodzeniu uległ stycznik w obwodzie sterowania napędem odłącznika w trybie „zamykanie”. Po wymianie stycznika i wykonaniu niezbędnych czynności regulacyjnych odłącznika, w tym dokręceniu śruby na wałku napędu wykonano z wynikiem pozytywnym próby układu sterowania (zamykanie/otwieranie) odłącznika. Następnie elektryk obsługi przystąpił do planowanego, bezprzerwowego przełączenia zasilania systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”) na zasilanie z transformatora Tr2 110/6 kV.  W tym celu zamknął odłącznik systemu II i załączył wyłącznik w polu nr 8, a o godzinie 10²² wyłączył wyłącznik mocy w polu nr 23. Po wyłączeniu pola nr 23 nastąpiło zwarcie trójfazowe na stykach odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8, które zostało wyłączone przez zabezpieczenie multiMUZ-3 w tym polu. Powstałe zwarcie uszkodziło odłącznik szynowy systemu II oraz izolatory przepustowe pomiędzy odłącznikiem i szynami zbiorczymi systemu II rozdzielni, a system II został wyłączony spod napięcia. Awaria spowodowała wyłączenie z ruchu wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI.

W zaistniałej sytuacji odbiory zasilane z systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”) przełączono na zasilanie z systemu I, a następnie załączono do ruchu. W wyniku zaistniałej awarii postój stacji wentylatorów głównych przy szybie „Jas IV” trwał od godziny 10²² do 10³⁴ (12 minut), natomiast przy szybie „Jas VI” od godziny 10²² do 10³¹ (9 minut).

W wyniku postoju stacji wentylatorów głównych przy szybach „Jas IV” i „Jas VI”, dyspozytor ruchu KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruchu „Jastrzębie” wycofał w kierunku szybu wdechowego łącznie 537 osób. W czasie wycofywania załogi przywrócono przewietrzanie wyrobisk. Kierownik ruchu zakładu górniczego podjął decyzję o wyjeździe wycofywanej załogi na powierzchnię. Załogę wyprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W związku z zaistniałą awarią nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych.

W trakcie trwania awarii w wyrobiskach JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruchu Jastrzębie przewietrzanych przez stacje wentylatorów głównych przy szybie „Jas IV” i przy szybie „Jas VI” odnotowano wzrost stężenia metanu do wartości:

• 4,9% CH₄ w chodniku wentylacyjnym W3 pokł. 510/1,
• 4,1% CH₄ w ścianie 26a W3 pokł. 510/1,
• 3,5% CH₄ w chodniku podścianowym W3 pokł. 510/1.

Przyczyną awarii było zwarcie trójfazowe na stykach odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”) spowodowane najprawdopodobniej niewłaściwym ich połączeniem.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego w dniu 5 czerwca 2019 r. wydał decyzję wstrzymującą ruch zakładu górniczego SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju w części dotyczącej pola rozdzielczego nr 8, w rozdzielni 6 kV („słaba”) oraz określił warunki wznowienia ruchu ww. urządzeń.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.