5 06 2019 2

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                     

 Katowice, dnia 6 grudnia 2019 r.

INFORMACJA Nr 9/2019śm./EW

w sprawie wypadku śmiertelnego zaistniałego w dniu 5 czerwca 2019 r., o godz. 22⁵¹ w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Knurów-Szczygłowice” w Knurowie Ruch Knurów.

Wypadek miał miejsce w chodniku 16b na poziomie 850 m, to jest wyrobisku podścianowym ściany nr 16 w pokładzie 361.  

Pokład 361 o grubości od 1,4 m do 2,0 m i nachyleniu do 20°, zaliczony został do I stopnia zagrożenia tąpaniami, II kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Ściana nr 16 w pokładzie 361 eksploatowana systemem podłużnym z zawałem stropu, prowadzona była pomiędzy chodnikami 16a i 16b w pokładzie 361. Urobek ze ściany transportowany był przenośnikiem zgrzebłowym typu PSZ-850/2x105/315 NOWOMAG na zabudowane w chodniku 16b w pokładzie 361 przenośnik zgrzebłowy typu PZP-KOBRA III z kruszarką typu UKU-1600 Nowomag oraz przenośnik taśmowy typu Gwarek B-1000. Kruszarka była zabudowana w odległości około 21 m od wysypu przenośnika zgrzebłowego typu PZP-KOBRA III. Przenośnik zgrzebłowy typu PZP-KOBRA III na odcinku około 7 m od kruszarki w kierunku ściany, wyposażony był w zastawki o wysokości 1,1 m, połączone belkami poprzecznymi zabudowanymi co około 1,4 m. Przestrzeń pomiędzy belkami nie była zamknięta.

Na tym przenośniku, w odległości około 6 m od kruszarki w kierunku ściany, zabudowane były: uchylna „bramka” współpracująca z wyłącznikiem typu KFS-5i i bezdotykowe urządzenie wyłączające typu WAJL 07, umożliwiające awaryjnie zatrzymanie kruszarki i przenośnika. Linka wyłączenia awaryjnego na odcinku pomiędzy wyłącznikiem typu KFS-5i, a kruszarką poprowadzona była poza obrysem konstrukcji przenośnika zgrzebłowego, zamiast pomiędzy zastawkami. Uniemożliwiało to awaryjnie zatrzymanie kruszarki i przenośnika z użyciem tej linki z przestrzeni pomiędzy zastawkami. Przed uchylną „bramką” brak było linki zabudowanej poprzecznie do trasy przenośnika, połączonej z wyłącznikiem typu KFS-5i.

Po stronie przeciwnej do przejścia ludzi, gdzie także była możliwość przebywania pracowników, wzdłuż trasy przenośnika typu PZP-KOBRA III brak było linki wyłączenia awaryjnego, na odcinku pomiędzy wysypem a uchylną „bramką”, gdzie nie zabudowano dodatkowego wyłącznika awaryjnego.

Przy kruszarce zabudowany był sygnalizator jej pracy typu SDL-99/1 z niesprawnym sygnalizatorem optycznym. Rejon kruszarki był oświetlony lampą typu OLR-1-36.

Na trasie przenośnika typu PZP-KOBRA III, po stronie przejścia zabudowane były: przy wysypie pulpit sterowniczy tego przenośnika i w odległości około 29 m, pulpit sterowniczy przenośnika zgrzebłowego ścianowego.

W dniu 5 czerwca 2019 r., na zmianie „C” rozpoczynającej się o godzinie 21⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału G3-K skierował zespół 13 pracowników do prowadzenia wydobycia w ścianie nr 16 w pokładzie 361 oraz pracowników do obsługi przenośników odstawy urobku ze ściany, w tym górnika do obsługi przenośnika zgrzebłowego typu PSZ-850/2x105/315 NOWOMAG i górnika do obsługi przenośnika zgrzebłowego typu PZP-KOBRA III w chodniku 16b. Górnicy wyposażeni byli w lampy typu LN-LUNA z nadajnikami lokacyjnymi typu GLON, które współpracowały z urządzeniem wyłączającym typu WAJL 07. Około godziny 22¹⁵ pracownicy obsługi uruchomili przenośnik zgrzebłowy ścianowy i przenośnik zgrzebłowy podścianowy, które były kilkukrotnie zatrzymywane i ponownie uruchamiane, w związku z usuwaniem zatorów urobku na przenośniku podścianowym. Jedna z brył węgla o znacznych rozmiarach zaklinowała się we wlocie do kruszarki, ograniczając od 0,35 m do 0,65 m prześwit pomiędzy trasą przenośnika, a krawędzią tej bryły. Około godziny 22⁵⁰, górnik obsługujący przenośnik zgrzebłowy ścianowy typu PSZ-850/2x105/315 NOWOMAG, z nieustalonych przyczyn znalazł się na trasie będącego w ruchu przenośnika typu PZP-KOBRA III, najprawdopodobniej pomiędzy wyłącznikiem typu WAJL 07, a kruszarką typu UKU-1600 Nowomag. Górnik został pochwycony przez będące w ruchu elementy przenośnika i przemieszczony poprzez kruszarkę w kierunku wysypu. Około godziny 22⁵² pracownik obsługujący przenośnik zgrzebłowy typu PZP-KOBRA III zauważył górnika, który spadł z wysypu tego przenośnika na taśmę. Zatrzymał on ruch obu przenośników i przez urządzenie głośnomówiące powiadomił o zdarzeniu pracowników przebywających w rejonie ściany nr 16. Sztygar zmianowy oddziału G3-K i górnik przodowy ściany, po przyjściu do chodnika 16b stwierdzili, że górnik leżący na górnej taśmie nie dawał oznak życia i miał widoczne obrażenia głowy. Sztygar zmianowy niezwłocznie powiadomił o zdarzeniu dyspozytora ruchu kopalni, który skierował do chodnika 16b dwa dyżurujące zastępy ratownicze i lekarza. Przybyły na miejsce lekarz o godzinie 0²⁰ stwierdził zgon górnika. W opinii lekarskiej z dnia 6 czerwca 2019 r. lekarz zapisał: „stwierdzono zgon dn. 6.06.2019 o godz. 0²⁰”.

Przyczyną wypadku śmiertelnego górnika przemieszczającego się przenośnikiem podścianowym było dociśnięcie do bryły węgla i uderzenie bijakami pracującej kruszarki oraz upadek z wysypu na przenośnik taśmowy.

Przyczyna ta była następstwem przedostania się i upadku górnika, z nieustalonych przyczyn, na trasę będącego w ruchu przenośnika podścianowego, nie aktywnych przełączników: bramkowego i typu WAJL- 07, deaktywowanych w systemie UGS-10.

W związku z zaistniałym wypadkiem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej:

1) Eksploatacji pokładu 361 ścianą nr 16 do czasu:

• zabudowania wzmocnienia obudowy odcinka chodnika 16b zlokalizowanego za linią zawału ściany nr 16, w sposób zgodny z ustaleniami projektu technicznego,
• zabudowania pomocniczych urządzeń wentylacyjnych dla przewietrzania chodnika 16b za linią zawału ściany nr 16 na odcinku dłuższym niż 2 m.

2) Eksploatacji przenośnika zgrzebłowego podścianowego typu PZP-KOBRA wersja III (Knurów) wraz z kruszarką udarową typu UKU-1600 Nowomag, zabudowanych w chodniku 16b w pokładzie 361, do czasu:

• zapewnienia w chodniku 16b stanowiącym jedną z dróg ucieczkowych z rejonu ściany nr 16 w pokładzie 361, bezpiecznego przejścia o szerokości nie mniejszej niż 0,7 m i wysokości nie mniejszej niż 1,8 m obok zabudowanych w tym wyrobisku maszyn i urządzeń,
• zapewnienia funkcjonalności i bezpieczeństwa chodnika 16b na odcinku z zabudowanym przenośnikiem zgrzebłowym podścianowym typu PZP-KOBRA wersja III (Knurów),
• zabudowy w tunelu przenośnika zgrzebłowego linki wyłączenia awaryjnego pomiędzy bramką, a napędem kruszarki,
• zabudowy poprzecznie do trasy przenośnika na całej szerokości, linki sprzężonej z wyłącznikiem bramkowym, wyłączającym przenośnik zgrzebłowy podścianowy i kruszarkę,
• zabudowy wyłącznika awaryjnego po stronie północnej przenośnika, w okolicy wlotu do tunelu kruszarki, umożliwiającego zatrzymanie przenośnika zgrzebłowego oraz napędu kruszarki,
• doprowadzenia do prawidłowego działania sygnalizatora typu SDL-99/1, wyposażonego w sygnalizator błyskowy typu SB-04,
• przeprowadzenia komisyjnego odbioru technicznego wyżej wymienionego przenośnika zgrzebłowego i kruszarki udarowej, wraz z urządzeniami zabezpieczenia ruchu i sygnalizacji, przez komisję powołaną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

3) Eksploatacji przenośnika taśmowego typu Gwarek B-1000 nr kop P-9 zabudowanego w chodniku 16b w pokładzie 361, do czasu:

• zapewnienia przejścia pod jego trasą o wysokości nie mniejszej niż 1,5 m z zabudowaną osłoną przejścia,
• zapewnienia w chodniku 16b stanowiącym jedną z dróg ucieczkowych z rejonu ściany nr 16 w pokładzie 361, bezpiecznego przejścia o szerokości nie mniejszej niż 0,7 m i wysokości nie mniejszej niż 1,8 m obok zabudowanych w tym wyrobisku maszyn i urządzeń.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.