5.10.2009.2

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 8.10.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 76/2009/EW

o tąpnięciu w wyniku wstrząsu górotworu o energii 3x10⁷J oraz wypadku zbiorowym (3 ciężkie i 3 lekkie), zaistniałych w dniu 5 października 2009 r. o godz. 8¹² w Kompanii Węglowej S.A. Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Bielszowice" w Rudzie Śląskiej.

Tąpnięcie i wypadek zbiorowy zaistniały w upadowej I’w w rejonie ściany 841a w pokładzie 405/2wg, na poziomie 1000 m. Pokład 405/2wg,o grubości od 6,9 m do 8,1 m i nachyleniu od 4° do 16°, zaliczony został do III stopnia zagrożenia tąpaniami, IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i I stopnia zagrożenia wodnego. W stropie pokładu 405/2wg zalegało: 11,6 m łupku piaszczystego, 10,5 m łupku ilastego, 6,3 m piaskowca, a w spągu około 4,6 m węgla pokładu 405/2wd.

Eksploatację pokładu 405/2wg w południowo-wschodniej części obszaru górniczego kopalni rozpoczęto od ściany 841b, prowadzonej systemem poprzecznym z zawałem stropu. W dniu 17.03.2008 r., na południe od zrobów ściany 841b, uruchomiona została ściana 841a, prowadzona pomiędzy dowierzchnią I’w i IIw w pokładzie 405/2wg. Dowierzchnię I’w, którą odprowadzano powietrze ze ściany 841a, wykonano w obudowie typu V29/9/4A w odstępach 0,9m, stabilizowanej rozporami typu WRG i posadowionej na stopach podporowych. Opinkę stropu i ociosów stanowiła siatka zgrzewana zaczepowa typu ciężkiego. W wyrobisku wyznaczona była strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami, obejmująca odcinek o długości 100m przed ścianą 841a, skrzyżowanie ściany oraz odcinek za ścianą do linii likwidacji. Zgodnie z ustaleniami projektu technicznego ściany 841a w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami, wyznaczonej w dowierzchni I’w, dopuszczono do zatrudnienia 4 pracowników na zmianie wydobywczej i do 6 pracowników na zmianach, na których nie prowadzono wydobycia. W czasie prowadzenia eksploatacji ścianą 841a dwukrotnie, tj. w dniach 11.01.2009 r. i 22.06.2009 r., miały miejsce odprężenia, których skutki wystąpiły w dowierzchni I’w. W związku z zaistniałymi odprężeniami dyrektor OUG w Gliwicach, decyzją z dnia 12.01.2009 r., wstrzymał ruch ściany do czasu usunięcia skutków odprężenia oraz weryfikacji dotychczasowych rygorów prowadzenia robót górniczych. Po odprężeniu zaistniałym w dniu 22.06.2009 r. wstrzymany został ruch ściany i podjęto decyzję o wykonaniu przebudowy dowierzchni I’w celem utrzymania właściwego przekroju poprzecznego wyrobiska. W dniu 3.08.2009 r. ponownie uruchomiono ścianę 841a w pokładzie 405/2wg. W czasie eksploatacji prowadzona była aktywna profilaktyka tąpaniowa początkowo w postaci strzelań wstrząsowych, a następnie także strzelań torpedujących skały stropowe. Do dnia 5.10.2009 r. 6 razy wykonano strzelania torpedujące strop zużywając w sumie 168 kg MW oraz 30 razy strzelania wstrząsowe, podczas których zużyto w sumie 886 kg MW. Do tego czasu ścianą 841a uzyskano średni postęp wynoszący 625 m, a do projektowanej linii zatrzymania pozostało około 258 m.

Po raz ostatni urabianie w ścianie prowadzono w dniu 2.10.2009 r. na zmianie nocnej. W dniu 5.10.2009 r. na zmianie rannej w rejonie ściany 841a zatrudnionych było 25 pracowników do robót konserwacyjnych i remontowych. O godz. 8¹² zaistniał wstrząs o energii 3 x 10⁷J, który spowodował tąpnięcie. Skutki tąpnięcia objęły 5 górników zatrudnionych do wzmacniania obudowy chodnikowej w dowierzchni I’w przed frontem ściany 841a oraz 1 górnika przebywającego w ścianie. Poszkodowanych z dowierzchni I’w wytransportowali na noszach pracownicy oddziału górniczego, którzy nie ulegli wypadkom, natomiast poszkodowany w ścianie wycofał się z wyrobiska samodzielnie. Po wytransportowaniu na powierzchnię 3 poszkodowanych przewiezionych zostało do Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Św. Barbary w Sosnowcu, 2 do Górnośląskiego Centrum Medycznego Szpitala Klinicznego nr 7 w Katowicach – Ochojcu. Pracownik poszkodowany w ścianie, który zgłosił się do izby opatrunkowej po wyjeździe na powierzchnię o godzinie 13²⁰, przewieziony został do Szpitala Miejskiego w Rudzie Śląskiej – Goduli. Tąpnięcie spowodowało spadek prędkości przepływu powietrza przez ścianę 841a z 1,8 m/s do 0,5 m/s. oraz przerwanie lutniociągu tłoczącego powietrze do skrzyżowania upadowej I’w ze ścianą.

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie tąpnięcia na pracowników zatrudnionych w dowierzchni I’w i IIw w pokładzie 405/2 wg.

Przyczyną tąpnięcia był wstrząs o energii 3x10⁷J, zaistniały wskutek rozładowania energii skumulowanej w górotworze.

W związku z zaistniałym wstrząsem i wypadkiem zbiorowym, Dyrektor OUG w Gliwicach nakazał:

wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej prowadzenia robót w rejonie ściany 841a w pokładzie 405/2wg do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego zaistniałych w dniu 5.10.2009 r.,
zabezpieczyć dojścia do rejonu ściany 841a w pokładzie 405/2wg do czasu przeprowadzenia oględzin miejsca tąpnięcia i wypadku zbiorowego zaistniałych w dniu 5.10.2009 r.,
uzyskać pozytywną opinię kopalnianych zespołów do spraw tąpań oraz zagrożeń metanowych w składzie poszerzonym o specjalistów, dotyczącą możliwości i zasad bezpiecznego przeprowadzenia oględzin miejsca zaistniałego tąpnięcia i wypadku zbiorowego w rejonie ściany 841a w pokładzie 405/2wg.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.