6.01.2009

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 13.01.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 1/2009/EW

w sprawie wypadku poparzenia łukiem elektrycznym, zaistniałego w dniu 6.01.2009 r. o godz. 12²⁰ w Poszukiwaniach Nafty i Gazu „Nafta" Piła Sp. z o.o. na terenie wiertni Bonikowo 3H, któremu uległ elektryk wiertni, lat 54, pracujący w górnictwie 34 lata.

Wypadek miał miejsce na wiertni Bonikowo 3H w miejscowości Kokorzyn, woj. wielkopolskie, podczas demontażu szafy sterowniczej Nr 3. Szafa sterownicza nr 3 połączona była szynami zbiorczymi z szafami sterowniczymi nr 1 i 2. Szyny zbiorcze szaf sterowniczych połączone były z szynami zbiorczymi rozdzielni 600V MAAS6000DE. Do każdej szafy sterowniczej przyłączony był jeden z trzech agregatów prądotwórczych, stanowiących rezerwowe zasilanie rozdzielni 600V MAAS6000DE. W dniu wypadku agregaty prądotwórcze były wyłączone. Zasilanie podstawowe tej rozdzielni odbywało się z Kontenerowej Rozdzielni NN RG 783. Z rozdzielni MAAS6000DE zasilane było urządzenie wiertnicze typu MAAS6000DE.

W dniu 6.01.2009 r. na zmianie I, trwającej od godz. 7⁰⁰ do 19⁰⁰ , na polecenie ustne Kierownika Działu Energetycznego został skierowany z bazy w Pile na wiertnię Bonikowo 3H dwuosobowy zespół pracowników w celu wykonania demontażu szafy sterowniczej. Zespół ten stanowili specjalista ds. elektroenergetycznych - osoba dozoru średniego elektrycznego i elektryk wiertni.

Ww. pracownicy przybyli na wiertnię samochodem służbowym ok. godz. 11³⁰ i zgłosili się do kierownika wiertni, który przeprowadził ich szkolenie, przedstawiając plan sytuacyjny wiertni, określając występujące zagrożenia i omawiając zasady stosowania środków ochrony.
Następnie dwuosobowy zespół wraz z elektrykiem zmianowym, zatrudnionym na wiertni, dokonali oględzin szaf sterowniczych agregatów znajdujących się w kontenerze szaf sterowniczych agregatów prądotwórczych i postanowili, po uzgodnieniu z Kierownikiem Działu Energetycznego, zdemontować szafę sterowniczą nr 3.

Ww. elektrycy posiadali kwalifikacje uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji, a specjalista ds. elektroenergetycznych dodatkowo posiadał uprawnienia do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku dozoru.

Dopuszczający do pracy, którą była osoba dozoru średniego elektrycznego, wydał elektrykowi wiertni polecenie sprawdzenie braku napięcia na szynach zbiorczych szaf sterowniczych agregatów. Elektryk wiertni wraz z elektrykiem zmianowym, dokonali pomiaru miernikiem uniwersalnym i stwierdzili brak napięcia na szynach zbiorczych.

Następnie ok. godz. 12²⁰ elektryk wiertni, bez pozwolenia dopuszczającego, wszedł z kluczem nasadowym z grzechotką i przedłużką na krzesło stojące przed szafą sterowniczą nr 3 i prawdopodobnie zamierzał odkręcić śruby mocujące szafę sterowniczą do ściany pomieszczenia. Podczas tych czynności przypuszczalnie dotknął kluczem szyn zbiorczych, które pomimo wcześniej stwierdzonego braku napięcia były pod napięcie 600 V i spowodował zwarcie międzyfazowe. Powstały w wyniku zwarcia łuk elektryczny poparzył elektrykowi zewnętrzną stronę dłoni lewej ręki i opalił lewy rękaw kombinezonu roboczego. Po zdarzeniu poszkodowany odwieziony został samochodem z wiertni do szpitala w Kościanie, w którym udzielono mu pomocy lekarskiej i odesłano do domu.

Bezpośrednią przyczyną poparzenia był łuk elektryczny powstały wskutek zwarcia międzyfazowego na szynach 600 V w szafie sterowniczej nr 3 agregatu prądotwórczego.

Na podstawie dotychczasowych ustaleń stwierdzono, że przyczynami pośrednimi były:

• brak określenia w wydanym przez Kierownika Działu Energetycznego poleceniu wykonania prac elektrycznych m.in. warunków bezpiecznego wykonywania pracy,
• nieprawidłowe zorganizowanie pracy przez dopuszczającego (osoba dozoru średniego elektrycznego) w zakresie przygotowania miejsca pracy, m.in. nie wyłączono zasilania kontenera, brak zabezpieczenia przed przypadkowym załączeniem napięcia, brak wywieszenia tablicy ostrzegawczej, brak uziemienia wyłączonego urządzenia,
• samowolne podjęcie działań przez poszkodowanego bez dopuszczenia do pracy.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu nakazał:

1. Wstrzymać eksploatację szaf sterowniczych agregatów prądotwórczych do czasu doprowadzenia ich do właściwego stanu technicznego, przeprowadzenia wymaganych pomiarów i prób elektrycznych oraz dokonania odbioru technicznego przez komisję po wołaną przez kierownika ruchu zakładu.
2. W poleceniach wykonania prac elektrycznych dokładnie określać:
   

   • zakres, rodzaj, miejsce i termin,
   • środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy,
   • liczbę pracowników skierowanych do pracy.
3. Dokonać przeszkolenia służb energetycznych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach elektrycznych.
4. Z przyczynami i okolicznościami wypadku zapoznać pracowników zakładu wykonującego roboty geologiczne.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Poznaniu.