7 02 2020

Wyższy Urząd Górniczy

Departament

Warunków Pracy i Szkolenia

Katowice, dnia 12 lutego 2020 r

INFORMACJA Nr 2/2020śm./EW

o wypadku zbiorowym (jeden wypadek śmiertelny i cztery wypadki powodujące czasową niezdolność do pracy) i odprężeniu spowodowanymi wstrząsem górotworu o energii 9,3 x 10⁶J, który miał miejsce w dniu 7 lutego 2020 r., w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6 oddziału G-24 w KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG „Rudna” w Polkowicach.

W dniu 7 lutego 2020 r. o godzinie 12¹⁵, w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6 oddziału G-24 KGHM POLSKA MIEDŹ SA Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3x10⁶ J, którego ognisko zlokalizowano na wybiegu pola, w rejonie projektowanego skrzyżowania chodnika T-260 i przecinki 13b. W wyniku oddziaływania skutków wstrząsu wypadkom ulegli pracownicy przebywający w wyrobiskach eksploatacyjnych pola RU-XXIII/6.

Pole RU–XXIII/6 zlokalizowane było w północno-wschodniej części obszaru górniczego O/ZG „Rudna”, na poziomie 1160 m. Od strony NW ograniczone jest zrobami pola RU-XXIII/2, od strony NE wiązką chodników konturujących W-262, 262a÷d. Eksploatacja zaprojektowana została w kierunku północno-zachodnim od wiązki upadowych S-0÷S-6 w kierunku wiązki upadowych H-20÷H-27. W polu stosowany był systemem komorowo-filarowy z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu R-UO oraz system komorowo-filarowy z ugięciem stropu J‑UG-PS.

Złoże w polu RU-XXIII/6 ma budowę stratoidalną jednopoziomową; tworzą je dolnocechsztyńskie dolomity i łupki oraz piaskowce czerwonego spągowca. Miąższość złoża jest zróżnicowana i waha się od 0,8 m (w części SW w rejonie komór K-1÷2) do 1,8 m (w części NW, rejon komór K-17÷18). Średnia miąższość złoża wynosi 1,3 m. Złoże o rozciągłości NW-SE zapada pod kątem 2÷4^o w kierunku NE. Opisywany rejon jest słabo zaangażowany tektonicznie. Nie stwierdzono występowania uskoków. Wzdłuż południowej części pola przebiega struktura geologiczna - Synklina Paulinowa, z którą związana jest zwiększona intensywność spękań. W serii dolomitowej występują liczne, różnokierunkowo zorientowane spękania pionowe i nachylone często wypełnione anhydrytem, gipsem lub substancją ilastą. Głównie kierunki spękań to NE-SW oraz NW-SE (azymuty 300-310° i 20-30°).

Pole RU-XXIII/6 usytuowane było w dwóch rejonach kopalni Rudna: w rejonie XXIIIa - zaliczonym do I stopnia zagrożenia tąpaniami oraz w rejonie XXIII - zaliczonym do II stopnia zagrożenia tąpaniami. W rejonie XXIIIa skały stropu zaliczono do klasy trzeciej, a spągu do klasy drugiej. Średnia wytrzymałość na ściskanie wynosi: dla skał stropowych około 155,0 MPa, furty złożowej 83,3 MPa, skał spągowych około 34,2 MPa. W rejonie XXIII skały stropu zaliczono do klasy trzeciej, a spągu do klasy pierwszej. Średnia wytrzymałość na ściskanie wynosi: dla skał stropowych około 134,0 MPa, furty złożowej 49,3 MPa, skał spągowych około 28,8MPa. Wyrobiska pola zabezpieczane były obudową kotwową wklejaną na całej długości o długości żerdzi 1,8 m w siatce kotwienia 1,5 x 1,5 m. Jako obudowę dodatkową stosuje się kotwy OB25, drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stojaki hydrauliczne typu Hydrotech. Dla robót eksploatacyjnych w polu RU-XXIII/6 opracowany był projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji; zatwierdzone przez KRZG w listopadzie 2019 r. Projekt techniczny obudowy kotwowej dla pola RU-XXIII/6 opracowany został w marcu 2019 r. Założenia projektowe obejmowały wykonanie rozcinki filarów wielkogabarytowych zawartych między komorą K-22, a chodnikiem W-260a i przecinkami pc.9÷pc.16 oraz rozcinkę calizny zasadniczej części frontu na bazie komór K-1÷K-23. Dodatkowo, na prawym skrzydle pola, niezależnie od rozcinki frontu, zaprojektowano wykonanie wiązki chodników konturujących W‑262÷262d.

Rozcinka calizny prowadzona była wyrobiskami o szerokości około 7 m przy stropie i wysokości zgodnej z nakazną furtą eksploatacyjną. Zasadnicze wymiary filarów w osiach projektowanych pasów i komór wynosiły 14x14m. W polu wyznaczona została strefa szczególnego zagrożenia tąpaniami obejmująca swym zasięgiem wyrobiska i filary wielkogabarytowe zawarte między zrobami pola RU-XXIII/2 i chodnikiem T-260a (włącznie) od pc.11 do pc.8 (włącznie) oraz od pc.11 do P-18 (pc.18) i komory K-5 (włącznie). W strefie tej jednocześnie mogło przebywać max. 10 osób. W trakcie wykonywania projektowanego zakresu rozcinki w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami obowiązywał rygor grupowego strzelania minimum czterech przodków. Do rygoru grupowego strzelania w rejonie wiązki chodników K‑22÷W‑260a można było wliczać przodki prowadzone na zbicie, bez względu na pozostałą do rozcięcia caliznę. Minimalny czas wyczekiwania po wszystkich robotach strzałowych wynosił 2 godziny w strefie szczególnego zagrożenia tąpaniami oraz 1,5 godziny w pozostałej części pola RU-XXIII/6 oraz w odległości do 150 m od miejsca wykonywania strzelań. Roboty likwidacyjne prowadzone były między komorą K-16 i zrobami pola RU-XXIII/2, z utrzymaniem otwarcia przestrzeni roboczej, co najmniej 50 m.

Dnia 7 lutego 2020 r. o godzinie 12¹⁵, w polu eksploatacyjnym RU-XXIII/6 oddziału G‑24 KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG „Rudna” w Polkowicach, wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3x10⁶J. W wyniku dynamicznego oddziaływania skutków wstrząsu jeden górnik poniósł śmierć, a wypadkom lekkim, powodującym czasową niezdolność do pracy uległo czterech pracowników przebywających w wyrobiskach eksploatacyjnych pola RU-XXIII/6 na jego lewym, przyzrobowym skrzydle. Uruchomiono akcję ratowniczą i wezwano pogotowie z JRGH Sobin. Trzech poszkodowanych wycofało się samodzielnie. Poszkodowanych: górnika (wypadek śmiertelny) i górnika strzałowego ratownicy uwolnili spod gruzowiska skalnego. Akcję zakończono o godz. 14⁰¹.

Według opinii lekarza-ratownika poszkodowani, w wyniku oddziaływania odprężenia, doznali następujących obrażeń:

górnik p/z: uraz głowy, uraz wielonarządowy, zgon,
sztygar zmianowy górniczy: uraz głowy, uraz przedramienia, łokcia, dłoni prawej, uraz palca V ręki prawej ubytek tkanki, uraz kolana nogi lewej, ogólne potłuczenia, pęknięcie 12 żebra po prawej stronie,
górnik strzałowy p/z: złamanie podudzia prawego z przemieszczeniem, złamanie trzonowe kręgosłupa,
elektromonter p/z: uraz i głębokie otarcia naskórka biodra i kolana lewego,
elektromonter p/z: stłuczenie, 2 rany głowy w okolicy ciemieniowej uraz stłuczenie naskórka łokcia prawego, stłuczenie i głębokie liczne otarcia naskórka obu kolan.

Lżej poszkodowani, po udzieleniu pierwszej pomocy lekarskiej, zostali przewiezieni na SOR w Głogowie. Poszkodowany górnik strzałowy został następnie przetransportowany do Szpitala Wojskowego we Wrocławiu. Pozostali poszkodowani zostali wypisani po opatrzeniu obrażeń.

Po przeprowadzeniu oględzin wyrobisk w polu RU-XXIII/6 dniu 10.02.2020 r. na zm. I, stwierdzono skutki wstrząsu w postaci:

obsypania obu ociosów w chodniku T-260e pomiędzy pc.12 i czołem przodka,
obsypanie prawego ociosu w pc.12 od komory K-23 do chodnika T-260e oraz ociosu lewego w komorze K-23 od pc.12 do pc.13
wypiętrzenie spągu do 0,2m w chodniku T-260e od pc.13a do pc.13c .

Na podstawie oceny skutków wstrząsu zjawisko zakwalifikowano jako odprężenie górotworu.

Przyczyną odprężenia był samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3 x 10⁶J.

Ponadto, w komorze nr 23 na wysokości przecinki 12a pola eksploatacyjnego RU-XXIII/6 stwierdzono pozostawiony wóz SWTS nr zakładowy 512, którym poszkodowani przyjechali na pole.

Po przeprowadzonych oględzinach, w związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG we Wrocławiu wydał decyzję, którą wstrzymał ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG„Rudna” w Polkowicach, w części dotyczącej prowadzenia robót rozcinkowych frontu eksploatacyjnego pola RU-XXIII/6 oddziału G-24, do czasu:

Przeprowadzenia kontroli wyrobisk pola oraz ich obudowy i doprowadzenia ich stanu do zgodności z ustaleniami projektu technicznego,
Bezpiecznego wyprowadzenia samojezdnego wozu transportowego typu SWTS o numerze zakładowym 512 z komory K-23 przy przecince P-12a do wyznaczonego miejsca,
Dokonania, przez Kopalniany Zespół ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów analizy i oceny sytuacji geologiczno-górniczej oraz profilaktyki zagrożenia tąpaniami w polu RU-XXIII/6 z uwzględnieniem zasięgu i charakteru skutków zaistniałego odprężenia i jego mechanizmu oraz ustalenia zasad i rygorów dla dalszego prowadzenia rozcinki w tym rejonie.
Uzyskania opinii Zespołu KGHM „Polska Miedź” S.A. ds. Rozpoznawania i Zwalczania Tąpań i Zawałów dla przedłożonego do zaopiniowania szczegółowego projektu eksploatacji.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.