8_12_2020

Wyższy Urząd Górniczy
Departament
Warunków Pracy i Szkolenia
Katowice, dnia 11 maja 2021 r.

INFORMACJA Nr 56/2020/EW
o niebezpiecznym zdarzeniu polegającym na oberwaniu się mas skalnych z ociosu skarpy eksploatacyjnej skutkującym pożarem koparki, do którego doszło w dniu 08.12.2020 r., o godzinie 12⁴⁰ w odkrywkowym zakładzie górniczym Kopalnia „Kośmin”, należącym do przedsiębiorcy PGP „Bazalt” S.A. w Wilkowie, skr. poczt. 34, 59-500 Złotoryja.

Do oberwania się mas skalnych ze skarpy eksploatacyjnej doszło w południowej części wyrobiska wgłębnego, pomiędzy poziomami +250 m ÷ +268 m, w strefie wydobycia z przeznaczeniem na kamień łamany. Opadające masy skalne zmiażdżyły komorę silnika wybierającej urobek z usypu koparki jednonaczyniowej CAT 336 D2 LME, co doprowadziło do pożaru maszyny. 

Eksploatacja złoża granodiorytu (nazwa handlowa „sjenit”) w Kopalni „Kośmin” prowadzona była systemem ścianowo-zabierkowym z przeznaczeniem na bloki lub kamień łamany. Złoże urabiane było środkami strzałowymi. Urobek z usypu ładowany jest koparkami jednonaczyniowymi lub ładowarkami na woziła technologiczne i transportowany do zakładu przeróbczego. Złoże charakteryzuje się występowaniem spękań równoległych do skarpy umożliwiających odspajanie się większych brył skalnych, przewarstwieniami skał o różnych parametrach i właściwościach geomechanicznych, strefami wietrzeniowymi, strefami zmian hydrotermalnych, uskokami i brekcjami tektonicznymi oraz spękaniami ciosowymi. Na powyższe oddziaływały drgania od robót strzałowych oraz od ruchu pojazdów. Z uwagi na nieprzewidywalną zmienność oraz intensywność opisanych zjawisk KRZG zaliczył całe wyrobisko do I stopnia zagrożenia osuwiskowego. 

W dniu 8 grudnia 2020 r., na I zmianie (6⁰⁰÷14⁰⁰), operator ustawionej na usypie koparki jednonaczyniowej podsiębiernej CAT 336 D2 LME wybierał urobek w południowej części wyrobiska, na poziomie +250 m. i załadowywał wozidła technologiczne. Około godziny 1240 masy skalne budujące skarpę pomiędzy poziomami +250 m ÷ +268 m, w rejonie pracy koparki, nagle opadły na usyp, miażdżąc komorę silnika koparki. Operator koparki opuścił samodzielnie nieuszkodzoną kabinę maszyny. Operator wozidła (bezpośredni świadek) poinformował telefoniczne o zdarzeniu nadsztygara górniczego, który zawiadomił przebywającego w zakładzie górniczym Z-cę KRZG, który następnie poinformował telefoniczne KRZG. Nadsztygar i Z-ca KRZG udali się na miejsce zdarzenia i stwierdzili, że z komory silnika wydobywa się dym i płomienie. Załoga zakładu górniczego podjęła próbę samodzielnego ugaszenia pożaru koparki. Z uwagi na brak dostępu do koparki z powodu zagrożenia opadem skał z widocznego na ścianie nawisu skalnego wezwana została straż pożarna. W celu umożliwienia bezpiecznego dojścia do koparki celem gaszenia pożaru na poziom +268 m skierowano koparkę hydrauliczną z młotem i oberwano nawis skalny. Przybyłe na miejsce jednostki straży pożarnej (PSP z Dzierżoniowa, OSP z Piławy Górnej oraz OSP z Niemczy) przystąpiły do gaszenia pożaru i ok. godziny 17³⁰ zakończyły akcję. W wyniku zdarzenia żaden z pracowników nie uległ wypadkowi. KRZG przybył do zakładu górniczego ok. godz. 14³⁰.

Okręgowy Urząd Górniczy we Wrocławiu został poinformowany o niebezpiecznym zdarzeniu i pożarze w dniu 9. grudnia 2020 r. o godz. 9⁰². 

Przyczyna niebezpiecznego zdarzenia:

Przyczyną osunięcia się mas skalnych było osłabienie spójności skarpy eksploatacyjnej wzdłuż spękań ciosowych (w tym ułożonych równolegle do skarpy) i stref dyslokacyjnych spowodowane zróżnicowaniem jakościowym złoża oraz prowadzonymi w tym rejonie robotami strzałowymi.

Przyczyną pożaru koparki jednonaczyniowej było zniszczenie komory silnika opadłymi bryłami skalnymi co doprowadziło do rozszczelnienia przewodów paliwowych bądź hydraulicznych, a powstała mieszanina paliwa lub/i oleju hydraulicznego z powietrzem uległa zapłonowi od rozgrzanych elementów silnika.

Do zdarzenia przyczyniły się:

• skomplikowane warunki geologiczne umożliwiające odspajanie się większych brył skalnych ułożonych równolegle do skarpy,
• podebranie przez operatora urobku sprzed ociosu zabierki, co spowodowało naruszenie stateczności zewnętrznego naroża zabierki i opadnięcie odspojonych brył skalnych.

W związku z wypadkiem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu w dniu 9. grudnia 2020 r. wydał decyzję nakazującą wstrzymanie ruchu zakładu górniczego w części dotyczącej koparki jednonaczyniowej CAT 336 D2 LME, do czasu:

1. ustalenia przez Kierownika ruchu zakładu górniczego bezpiecznych zasad wyprowadzenia tej maszyny z usypu znajdującego się na poziomie +250 m,
2. ponownego przeszkolenia załogi zakładu górniczego z zasad bezpiecznego prowadzenia robót górniczych w zakładzie górniczym w warunkach zagrożenia osuwiskowego oraz obrywaniem się skał.Ponowne oddanie koparki do ruchu uzależnił od zgody kierownika ruchu zakładu górniczego wydanej na podstawie protokołu komisyjnego odbioru technicznego maszyny.

Dalsze działania Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu zostaną podjęte po zakończeniu postępowania.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.