8.03.2011

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 22.03.2011 r.

I N F O R M A C J A Nr 18/2011/EW

w sprawie awarii górniczego wyciągu szybowego przedziału klatkowego szybu R-I, która zaistniała w dniu 8 marca 2011 r. około godziny 2⁴⁶ w zakładzie górniczym KGHM Polska Miedź S.A. Oddział ZG „Rudna” w Polkowicach.

W szybie R-I zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział ZG „Rudna” w Polkowicach, w przedziale skipowym i klatkowym, zainstalowane są dwa górnicze wyciągi szybowe.

Górniczy wyciąg szybowy przedziału klatkowego jest wyciągiem z przeciwciężarem wyposażonym w klatkę trzypiętrową o ładowności 19 Mg przy transporcie materiałów oraz 10,8 Mg (tj. 120 osób) przy jeździe ludzi. Transport materiałów i jazda ludzi prowadzone są z prędkością 12 m/s. Maszyna wyciągowa typu 4L-4000/2900 zabudowana jest w basztowej wieży szybowej. Maszyna wyciągowa, wyposażona w hamulce pneumatyczno-obciążnikowe typu HOP V, sterowana jest ręcznie lub w trybie zdalnego uruchamiania.

W dniu 8 marca, około godziny 2⁴⁶, podczas przejazdu pustą klatką z poziomu 1000 m w trybie zdalnego uruchamiania z prędkością 12 m/s (opuszczanie przeciwciężaru), w trakcie zwalniania realizowanego zgodnie z diagramem jazdy, nastąpiło przerwanie obwodu bezpieczeństwa przy prędkości 8,3 m/s. Awaryjne zatrzymanie, za pomocą hamulca mechanicznego, realizowane było z opóźnieniem znacznie mniejszym od wymaganego 2.2 m/s² - wartość określona na podstawie zapisów aparatu rejestrującego wynosiła 0,2-0,3 m/s². Na skutek powstałej sytuacji nastąpił przejazd naczyń wyciągowych poza skrajne położenia technologiczne i wjazd klatki w urządzenia hamujące w wieży, a przeciwciężaru w urządzenia hamujące w rząpiu szybu. Klatka zatrzymała się około 3,1 m powyżej górnego skrajnego położenia technologicznego w nadszybiu.

Prawdopodobną przyczyną awarii był brak wymaganej skuteczności działania hamulców maszyny wyciągowej. Przyczyną obniżenia skuteczności działania hamulców maszyny wyciągowej mogło być, stwierdzone podczas przeprowadzonych oględzin, silne zanieczyszczenie elementów wykonawczych układu hamulcowego zawilgoconym osadem. W szybie, w rejonie 51 ramy, występował wyciek wody zza obudowy, powodujący między innymi zraszanie lin wyciągowych, co w połączeniu z zapyleniem, występującym podczas prowadzenia wydobycia rudy miedzi przedziałem skipowym, mogło powodować nanoszenie zawilgoconych zanieczyszczeń na bieżnie układu hamulcowego maszyny wyciągowej przedziału klatkowego.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych wydał decyzję, w której nakazał w przypadku górniczego wyciągu szybowego przedziału klatkowego:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale klatkowym szybu R-I.
2. W oparciu o opracowaną szczegółową technologię, zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, usunąć skutki awaryjnego wjazdu naczyń wyciągowych w urządzenia hamujące zabudowane w wieży szybowej i rząpiu. Prace prowadzić w warunkach zrównoważenia naczyń wyciągowych i prędkości ruchu nie większej niż 1 m/s.
3. Przeprowadzić pełne badanie funkcjonalności i skuteczności działania układu hamulcowego przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego.
4. Wznowienie ruchu górniczego wyciągu szybowego, zainstalowanego w przedziale klatkowym szybu R-I, może nastąpić po usunięciu skutków awarii w oparciu o wyniki odbiorów technicznych i przeprowadzonych badań, po potwierdzeniu braku negatywnego oddziaływania zanieczyszczeń nanoszonych przez liny wyciągowe na bęben pędny i układ hamulcowy maszyny wyciągowej.

W przypadku górniczego wyciągu szybowego przedziału skipowego Dyrektor UGBKUE nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej górniczego wyciągu szybowego zainstalowanego w przedziale skipowym szybu R-I.
2. Przeprowadzić pełne badanie funkcjonalności i skuteczności działania układu hamulcowego maszyny wyciągowej przez rzeczoznawcę ds. ruchu zakładu górniczego.
3. Wznowienie ruchu górniczego wyciągu szybowego, zainstalowanego w przedziale skipowym szybu R-I, może nastąpić po potwierdzeniu braku negatywnego oddziaływania zanieczyszczeń nanoszonych przez liny wyciągowe na bęben pędny i układ hamulcowy maszyny wyciągowej.

Ponadto Dyrektor UGBKUE wydał decyzję, w której nakazał ująć i odprowadzać do rząpia lub innego zbiornika wodę wyciekającą w szybie R-I.

Informację opracowano na podstawie danych z UGBKUE w Katowicach.