8.06.2009

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-10/OWP-26/2009

Katowice, dnia 19.06.2009 r.

INFORMACJA Nr 10/2009 śm./EW

w sprawie awarii urządzeń rozładowczych, dla przedziału płd.-zach. górniczego wyciągu szybowego szybu I, zbiornika retencyjnego oraz wypadku zbiorowego, któremu ulegli: nadsztygar – wypadek śmiertelny, sztygar zmianowy i dwóch pracowników oddziału szybowego – wypadki lekkie, zaistniałych w dniu 8.06.2009 r. o godzinie 17⁵³ w zakładzie górniczym Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. KWK „Zofiówka” w Jastrzębiu Zdroju w komorze skipowej szybu I na poziomie 925 m .

Awaria i wypadek zaistniały w komorze skipowej szybu I na głębokości 925,20 m. Szyb I wyposażono w dwa górnicze wyciągi szybowe (w przedziałach płn.-wsch. i płd.-zach.), każdy z dwoma naczyniami skipowymi o ładowności po 20 Mg. Na poziomie 925,20 m, dla obu górniczych wyciągów szybowych, zabudowano dwa ciągi technologiczne urządzeń załadowczych skipowych odbierających urobek ze zbiornika retencyjnego o pojemności Q=1700 Mg, średnicy 10 m, wysokości części cylindrycznej 27,1 m i wysokości całkowitej zbiornika 32 m. Zbiornik wykonano w obudowie betonowej. Wyloty zbiornika retencyjnego wykonano jako konstrukcje stalowe z kątem upadu wylotu zsuwni 45^o, zamknięte urządzeniami zamykającymi.

W urządzeniach załadowczych każdego wyciągu szybowego zabudowano między innymi:

• 2 dozowniki zgrzebłowe nr 1 i 2,
• przenośnik taśmowy PT 1400 z odmiarem wagowym,
• 2 zbiorniki odmiarowe Q=20 Mg.

Sterowanie urządzeń załadowczych odbywało się z pulpitu sterowniczego na stanowisku sygnalisty na poziomie 925,20 m lub ze skrzynek sterowniczych sterowania lokalnego umieszczonych przy poszczególnych urządzeniach. Urządzenia zamykające zbiornik retencyjny, napędzane siłownikami pneumatycznymi, sterowano tylko lokalnie.

Przy dozownikach zgrzebłowych i nad przenośnikami taśmowymi PT 1400, wyposażonymi w urządzenia ważące urobek na wysokości 2,4 m od spągu, zabudowano pomosty robocze do obsługi i kontroli urządzeń załadowczych. Stacje zwrotne przenośników taśmowych zlokalizowano w odległości 7,2 m od osi zbiornika retencyjnego.

W dniu 8.06.2009 r. zbiornik retencyjny był napełniony mocno zawodnionym urobkiem. W związku z powyższym w tym dniu na zmianie II nadzór nad pracą urządzeń rozładowczych zbiornika retencyjnego prowadzili nadsztygar urządzeń wyciągowych oraz sztygar zmianowy, a do obsługi i utrzymania ruchu tych urządzeń było zatrudnionych dwóch pracowników.

W tym dniu o godzinie 17⁵³, w czasie rozładunku zbiornika retencyjnego, nastąpił nagły i niekontrolowany wypływ zawodnionego urobku ze zbiornika oraz rozerwanie połączeń śrubowych ściany bocznej zsuwni wylotowej do dozownika zgrzebłowego nr 2 i jej odkształcenie. Nadsztygar i sztygar zmianowy, uderzeni przez strugę gwałtownie wypływającego urobku, zostali zrzuceni z pomostu roboczego na spąg wyrobiska w rejon stacji zwrotnych przenośników taśmowych. Struga zawodnionego urobku objęła swym oddziaływaniem również dwóch pracowników obsługi. Nadsztygar został przysypany urobkiem, a sztygar zmianowy oraz dwaj pracownicy ulegli wypadkom lekkim. Natychmiast po zaistnieniu zdarzenia pracownicy zatrudnieni w komorze skipowej podjęli akcję ratowniczą wydostania nadsztygara spod warstwy urobku. Po wydostaniu nadsztygara przystąpiono do jego reanimacji. Przybyły na miejsce zdarzenia lekarz o godzinie 18⁵⁰ stwierdził zgon poszkodowanego.

Ustalanie przyczyn i okoliczności zaistnienia awarii urządzeń rozładowczych zbiornika retencyjnego oraz wypadku zbiorowego przeprowadzi Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor Urzędu Górniczego do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechaniczych w Katowicach wydał decyzje, w których nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej urządzeń rozładowczych zbiornika retencyjnego w komorze skipowej szybu I na poz. 900 do czasu:
   - usunięcia skutków zaistniałej awarii w oparciu o technologię zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
   - doprowadzenia urządzeń rozładowczych do stanu technicznego zapewniającego ich bezpieczną eksploatację.
2. Sprawdzić prawidłowości stosowanych rozwiązań technicznych konstrukcji wylotów zbiornika retencyjnego na poziomie 900 w zakresie ich wytrzymałości od obciążeń hydrodynamicznych pochodzących od urobku.

Informację opracowano na podstawie danych z UGBKUE w Katowicach.