9.02.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy
OWP-2/gg-01/2010

Katowice, dnia 12.02.2010 r.

I N F O R M A C J A Nr 2/2010 śm./EW

o wypadku zbiorowym (dwa wypadki śmiertelne i trzy wypadki lekkie) zaistniałym w dniu 9 lutego 2010 r., o godz. 15²⁶, w wyniku tąpnięcia spowodowanego wystąpieniem w polu eksploatacyjnym X/1 oddziału G-5 KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG ”Rudna” samoistnego wstrząsu górotworu o energii 4,1 x 10⁷ J.

Tąpnięcie i wypadek zbiorowy miały miejsce w wyrobiskach zasadniczej części frontu eksploatacyjnego pola X/1 oddziału G-5 na poziomie 1000 m, w rejonie szybów RZ. Generalnie, pole to usytuowane było pomiędzy zrobami pól G-15/5 i G-12/5 (lewe skrzydło) i zrobami pola G 11/4 (skrzydło prawe). Rozcinka upodatniająca prowadzona była od strony chodników W,T-127 w kierunku zrobów pola G-12/7. W opisywanym rejonie złoże rud miedzi wykształcone było w formie pseudopokładu. Serię złożową tworzyły okruszcowane białe piaskowce czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskie łupki miedzionośne i dolomity. Miąższość złoża była zróżnicowana i wahała się od 1,4 m do 6,0 m, ale w przeważającej części pola wynosiła 3,2 m. Część południowo – zachodnia pola X/1 leżała w obszarze Centralnej Elewacji Rudnej, z którą związane było występowanie stref bezłupkowych oraz nieregularnych płatów piaskowca o spoiwie anhydrytowym lub ilasto-anhydrytowym. W polu X/1 eksploatację prowadzono system komorowo-filarowym z ugięciem stropu - R-OU/FO, stosowanym dla upodatniania i likwidacji filarów oporowych. Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami oraz do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy drugiej skał stropowych, a skały spągu do klasy drugiej skał spągowych. Dla robót eksploatacyjnych były opracowane: projekt techniczny eksploatacji oraz szczegółowy projekt eksploatacji - zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

Do zabezpieczania stropu wyrobisk eksploatacyjnych stosowano kotwie wklejane i rozprężne, o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. Obudowę dodatkową stanowiły kotwie linowo-cementowe o długości lin 5 m, hydrauliczna obudowa podporowa jednostojakowa, drewniane stojaki i stosy podporowe oraz stropnice płytowe typu SP.

W dniu 9.02.2010 r. o godz. 15²⁶ w polu X/1 wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 4,1 x 10⁷J, którego epicentrum zlokalizowano w caliźnie przed frontem rozcinkowym, na wysokości projektowanego pasa P-28 pomiędzy komorą K-15 a K-16.

W wyniku podmuchu oraz dynamicznie przemieszczającego się materiału skalnego doszło do wypadku zbiorowego. Dwóch pracowników zatrudnionych w wyrobiskach pola X/1 uległo wypadkom śmiertelnym a trzech wypadkom lekkim:

• górnik-operator kotwiarki SWKS, wykonujący kotwienie przodka K-21 z pasa P-25a – wypadek śmiertelny;
• górnik-operator ładowarki LKP, wykonujący przebieranie pasa P-25a z komory K-17 do K 16 - wypadek śmiertelny;
• górnik-operator wiertnicy WCKLS, wykonujący wiercenie pod sygnalizator rozwarstwienia stropu na skrzyżowaniu K-13/P-25a – wypadek lekki;
• pomocnik operatora wiertnicy WCKLS, wykonującego wiercenie pod sygnalizator rozwarstwienia stropu na skrzyżowaniu K-13/P-25a – wypadek lekki;
• sztygar zmianowy górniczy, w momencie wstrząsu przebywał w rejonie skrzyżowania P 26/K 27 - wypadek lekki.

Trzynastu (z piętnastu) pracowników znajdujących się w wyrobiskach pola X/1 i miejscach oddziaływania wstrząsu wycofało się z zagrożonego rejonu (dwóch uległo wypadkom śmiertelnym). Poszkodowanych: operatora wiertnicy WCKLS, pomocnika operatora wiertnicy i sztygara zmianowego zaopatrzono medycznie. Dwaj pierwsi udali się do domów, sztygar zmianowy hospitalizowany jest w szpitalu w Lubinie.

W wyniku przeprowadzonych oględzin miejsc wypadku zbiorowego i stanu wyrobisk stwierdzono, że wstrząs o energii 4,1 x 10⁷ J z dnia 9.02.2010 r. spowodował następujące skutki w wyrobiskach pola X/1:

1. Urobienia na głębokość do około 1,0 m i obsypania się skał z ociosów w przodkach komór od K-12a do K-22 oraz w obszarze zawartym między pasami P-23÷P-25a oraz komorami K 13÷K-17.
2. Urobienie i wyrzucenie do wyrobisk spągów piaskowcowych w obszarze zawartym między czołami przodków komór K-12a÷K-17 i pasem P-24a oraz w obszarze zawartym między czołami przodków komór K-18÷K-22 i pasem P-25a. W wyniku tego prześwit wyrobisk ograniczony został do wysokości 0,2÷2,2m.
3. Drobne spękania i złuszczenia stropu na skrzyżowaniach pasa P-25a z komorą K-12 w stronę skrzyżowania z komorą K-12a oraz P-25a/K-14.
4. Wypiętrzenie spągów, bez wyrzutu skał, w obszarze lewego skrzydła strefy roboczej, na odcinku od zrobów do komory K-20, oraz do wysokości pasów P-20, P-21 licząc od rozcinanej calizny. W wyniku tego prześwit wyrobisk ograniczony został do wysokości 2,5÷3,0 m oraz zniszczonych zostało 19 stojaków hydraulicznych, 7 kasztów drewnianych i licznik trzasków MLT.

Zjawisko zakwalifikowano jak tąpniecie.

Ponadto w wyniku zasypania lub obsypania rumoszem skalnym w wyrobiskach pola unieruchomione zostały następujące maszyny: ładowarka typu LKP 903, wóz kotwiący typu SWKF, wóz wiercący WCKLS, wóz strzałowy typu SWS-4B, wóz odstawczy typu CB4-PCK i wóz kotwiący typu SWKA Roof Master 2,2.

Przyczyną wypadku zbiorowego było dynamiczne oddziaływanie na poszkodowanych skutków tąpnięcia powstałego w następstwie wstrząsu samoistnego o energii 4,1 x 10⁷J.

W związku z zaistniałym wypadkiem zbiorowym Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu w dniu 09.02.2010 r. wstrzymał ruch w polu X/1 do czasu przeprowadzenia oględzin miejsc wypadku zbiorowego oraz skutków wstrząsu w wyrobiskach pola.

Po oględzinach przeprowadzonych w dniu 10.02.2010 r., Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach w części dotyczącej rozcinki pola X/1 oddziału G-5.
2. Roboty związane z usuwaniem skutków tąpnięcia (w szczególności inwentaryzacja obudowy w polu X/1, wykonanie niezbędnej obrywki i uzupełnienie obudowy oraz wydobycie uwięzionych maszyn) prowadzić na zasadach ustalonych przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.

Wznowienie robót rozcinkowych w polu X/1 wymaga wystąpienia z wnioskiem do Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu o zmianę niniejszej decyzji w tym zakresie.

Prowadzenie innych robót górniczych wymaga uzyskania zezwolenia Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.