Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Number 04/2002

Analiza stanu bezpieczeństwa w 2001 roku dokonywana była już po 6 lutego br. kiedy to w wyniku wybuchu pyłu węglowego w jastrzębskiej kopalni "JAS-MOS" zginęło dziesięciu górników. Taka katastrofa nie zdarzyła się w polskim górnictwie od 15 lat. Tym bardziej wnikliwie więc badano wszystkie dane i raporty oraz uwarunkowania działalności górniczej mające wpływ na bezpieczeństwo pracy w górnictwie a leżące w zakresie kompetencji organów nadzoru górniczego. Był to kolejny rok dostosowywania tego sektora gospodarki do funkcjonowania w systemie gospodarki rynkowej i restrukturyzacji, głównie kopalń węgla kamiennego. Reguły wdrażania tego procesu były już znane i dość stabilne, można też uznać, że nowe i niespotykane jeszcze trzy, dwa lata temu następstwa w sferze techniczno-technologicznej, organizacyjnej i społecznej nie były już dla nikogo zaskoczeniem.

W pierwszej części artykułu przedstawiono wybuchy pyłu węglowego jakie miały miejsce w Polsce i w świecie. W drugiej części przedstawiono mechanizm wybuchu od jego zainicjowania do przenoszenia w wyrobiskach.

Artykuł omawia podstawowe problemy rekultywacji terenów poprzemysłowych związane z działalnością górnictwa odkrywkowego węgla brunatnego. Przedstawia prawne aspekty rekultywacji i zagospodarowania terenów zdegradowanych i zdewastowanych oraz konkretną działalność kopalń węgla brunatnego prowadzoną w latach 1995-2000 w przywracaniu tym terenom nowych funkcji wynikających z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Pokazano również podstawowe filary realizacji polityki ekologicznej, w tym rolę Prezesa WUG w uruchamianiu środków NFOŚiGW na potrzeby górnicze. Wymieniono najbardziej istotne zadania zrealizowane w górnictwie węgla brunatnego w ostatnim okresie z udziałem środków NFOŚiGW oraz uzyskane z tego efekty ekologiczne.

W artykule zaprezentowano problematykę związaną z likwidacją zakładu górniczego i oddziaływaniem tego procesu na środowisko. Punktem wyjścia do właściwego przeprowadzenia zakończenia działalności kopalni jest odpowiednio wcześnie opracowany program likwidacji. Program ten winien być tworzony w trakcie procesu wydobywczego, a po podjęciu decyzji o likwidacji zakładu winien być poddany weryfikacji i zostać uzupełniony o zagadnienia związane z końcowymi pracami zabezpieczającymi nieczynne wyrobiska i powierzchnię oraz monitoringiem. W publikacji przedstawiono zakres ostatecznego programu likwidacji i omówiono problemy techniczne występujące w trakcie odzyskiwania urządzeń, wypełniania i tamowania wyrobisk oraz rekultywacji terenów po byłej kopalni. Skoncentrowano się także na tematyce związanej z wykorzystaniem odpadów do izolacji i wypełniania wyrobisk oraz ze składowaniem odpadów niebezpiecznych w likwidowanym zakładzie górniczym.

W publikacji podano analizie stan bezpieczeństwa pracy w polskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1996 - 2000. Zaproponowano sposób obliczania wskaźników, na podstawie których można czynić próby oceny bezpieczeństwa kopalni. W oparciu o wartości wskaźnika prewencyjnego i liczbę wypadków śmiertelnych dokonano wyboru kopalni najbardziej bezpiecznej.

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe "PUMA" Spółka z o.o. pomimo stosunkowo młodego wieku, działa bowiem na rynku od 13 lat, należy do prężnych i rozwijających się firm działających na polskim rynku i jest dzisiaj jednym z uznanych partnerów przemysłu wydobywczego. Od początku swego istnienia prowadzi działalność w sferze usługowej, budowlanej i handlowej, głównie dla potrzeb górnictwa węgla kamiennego.