Komisja badająca przyczyny i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego w kopalni "Zofiówka" zakończyła prace

W środę, 3 października br. w siedzibie Wyższego Urzędu Górniczego odbyło się piąte, końcowe posiedzenie Komisji powołanej przez Prezesa WUG do zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 5 maja 2018 r. w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju.

W trakcie posiedzenia podsumowano wyniki prowadzonych prac, co ujęte zostało w sporządzonym sprawozdaniu. Dokument wskazuje m.in. przyczyny zaistnienia wstrząsu o energii 2x10⁹ J, a w jego wyniku tąpnięcia. Przyczyną wstrząsu było gwałtowne wyładowanie energii skumulowanej w górotworze, co wiązało się ze złożoną sytuacją górniczo-geologiczną, a w szczególności:

• skomplikowaną budową geologiczną złoża, związaną z występowaniem licznych dyslokacji tektonicznych, w szczególności uskoków o dużych zrzutach, dochodzących do 60 m – „Jastrzębskiego” i „Wschodniego”, ograniczających partię H, w której prowadzono roboty górnicze na znacznej głębokości, wynoszącej około 900 m. Świadczy o tym ścinający mechanizm zjawiska sejsmicznego, typu poślizgowego;
• wystąpieniem przemieszczeń dynamicznych mas skalnych, które zainicjowane zostały:
  - w strefie podwyższonych naprężeń tektonicznych wygaszającej się wiązki uskoków na poziomie pokładów 363-401/1 (gdzie zlokalizowano ognisko wstrząsu) - odległymi pracami górniczymi prowadzonymi w skali kilku partii eksploatacyjnych, tj. partii H, G i F;
• utworzeniem niewybranej calizny, tworzącej strukturę w postaci "klina" o rozmiarach rzędu 500x300 m, wcinającej się w obszar wybranego złoża, również w pokładach leżących wyżej (359/3 i 359/1), jak i położonych niżej (403/1, 404/2). Taka struktura w warunkach wysokich naprężeń uskokowych jest podatna na zniszczenie już przy stosunkowo niedużych zmianach deformacyjno-naprężeniowych, wynikających z uwarunkowań zewnętrznych, np. eksploatacji w skali regionu;
• mechanizmem ogniska wstrząsu, który można interpretować jako przemieszczenie struktury całego zrębu między uskokami „Wschodnim” i „Jastrzębskim”.

W wyniku dynamicznego oddziaływania skutków tąpnięcia 9 pracowników uległo wypadkom, w tym 5 – śmiertelnym. Nie stwierdzono błędów w prowadzeniu eksploatacji w partii H zarówno w zakresie wykonywanych robót górniczych, jak i zwalczania zagrożenia tąpaniami. Stosowane metody oceny tego zagrożenia nie wskazywały na możliwość zaistnienia wstrząsu o tak dużej energii.

Komisja sformułowała w sprawozdaniu wnioski, których realizacja powinna zapobiec podobnym zdarzeniom w przyszłości. Wnioski skierowane zostały zarówno do zakładu górniczego KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie”, jak również do wszystkich kopalń węgla kamiennego i przedsiębiorców. Odrębne wnioski skierowano do jednostek naukowo-badawczych i do jednostek ratownictwa górniczego.

Sprawozdanie przyjęte zostało przez Komisję jednogłośnie.

Po zakończeniu posiedzenia komisji jej przewodniczący Zbigniew Rawicki, podczas briefingu prasowego, przekazał przedstawicielom mediów informacje dotyczące prac i analiz tego gremium oraz ostateczne wnioski wynikające z badanego zdarzenia.