Turyści i kuracjusze pod górniczym nadzorem

11 września br. prezes WUG – Piotr Litwa powołał Zespołu do analizy warunków bezpiecznego prowadzenia ruchu w zlikwidowanych podziemnych zakładach górniczych. 17-osobowe gremium będzie pracowało pod przewodnictwem Marka Jarczyka, dyrektora Departamentu Górnictwa WUG.

Trzy grupy zadań postawiono zespołowi naukowców z PAN, AGH, Politechniki Śląskiej oraz przedstawicielom ratownictwa górniczego (CSRG i OSRG w Zabrzu), Muzeum Górnictwa Węglowego, zabytkowych kopalń –"Guido", "Wieliczka", "Bochnia", a także Okręgowych Urzędów Górniczych nadzorujących te podziemne zakłady. Wypracują on standardy dotyczące wentylacji, ewakuacji ludzi i prowadzenia akacji ratowniczych. Są to podstawowe kwestie dla bezpieczeństwa ruchu turystycznego oraz rekreacyjnego i leczniczego przebywania ludzi w nieczynnych wyrobiskach, wykorzystywanych do celów sanatoryjnych, restauracyjnych i noclegowych. W zespole nie ma reprezentantów Zabytkowej Kopalni Srebra oraz Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach, ponieważ nie podlegają nadzorowi górniczemu.

Inspiracją do powołania zespołu były wyniki kontroli przeprowadzonej 5-8 sierpnia br. w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu - Zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego "Guido". Pracownicy dwóch Departamentów WUG ( Górnictwa i Energomechanicznego) sprawdzali stan obudowy i zagrożenia zawałowego, przewietrzanie wyrobisk, eksploatację urządzeń elektrycznych, przygotowanie pracowników do zwalczania zagrożenia pożarowego i prowadzenia akacji ratowniczej. Stwierdzono wiele nieprawidłowości, np. dyspozytor nie wiedział ile osób znajduje się pod ziemią, nie miał stałej łączności z osobami wytypowanymi do prowadzenia akcji ratowniczej (na cztery osoby tylko z jedną zdołał nawiązać kontakt), nie wyznaczył rejonu zagrożenia, nie ewakuował ludzi w sytuacji pożarowej (symulowanej). Zastrzeżenia dotyczyły także wentylacji poziomu 320 m, pozostawiania gości restauracji bez nadzoru przewodnika, co stwarza ryzyko niekontrolowanego przemieszczania się turystów pod ziemią. Sformułowano zalecenia, które maja doprowadzić do usunięcia nieprawidłowości.

- Nawet nie chcę sobie wyobrazić, że mogłoby dojść do jakiegoś górniczego nieszczęścia z udziałem turystów czy kuracjuszy sanatoryjnych. Trudno przewidzieć jak w takich warunkach prowadzono by akcję ratowniczą, gdyby zdarzył się prawdziwy pożar. Wyniki kontroli w "Guido" były bardzo niepokojące. W kopalniach "Wieliczka" i "Bochnia" są inne problemy, dotyczące na przykład odwadniania. Dlatego zdecydowałem się powołać zespół, który przeanalizuje warunki we wszystkich nieczynnych kopalniach wykorzystywanych do celów turystycznych, leczniczych i sanatoryjnych, za wyjątkiem kopalni i sztolni w Tarnowskich Górach, które są poza nadzorem górniczym. Zagrożenia w dawnych wyrobiskach węglowych i solnych nie są takie same. Dlatego oczekuję, że zespół określi pewne minimum programowe czyli elementarne zasady, którym będą musieli sprostać na przykład wszyscy dyspozytorzy ruchu w tych zakładach, przewodnicy i osoby upoważnione do prowadzenia akcji ratowniczych. Te minima zostaną następnie uszczegółowione o warunki, które dotyczyć będą przewietrzania konkretnych wyrobisk czy dopuszczalnej ilości osób, które mogą w nich jednorazowo przebywać – wyjaśnia Piotr Litwa, prezes WUG.

W zarządzeniu prezesa WUG, powołującym Zespół do spraw analizy warunków bezpiecznego prowadzenia ruchu w zlikwidowanych podziemnych zakładach górniczych sformułowano następujące zadania do realizacji:
- przeanalizowanie problematyki oraz opracowanie propozycji wymagań dotyczących bezpiecznego prowadzenia ruchu w zlikwidowanej kopalni węgla kamiennego "Guido" w Zabrzu.
- przeanalizowanie stanu prawnego i jeżeli zajdzie taka potrzeba przedstawienie propo¬zycji założeń do projektów przepisów prawa, dotyczących innych zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych, wykorzystywanych do prowadzenia robót w celach innych niż określone ustawą z 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze, w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych, zwanych dalej "celami innymi niż górnicze", stosu¬je się odpowiednio przepisy tej ustawy.

Zespół powinien zakończyć pracę do 31 marca 2014 r. przygotowując propozycje w zakresie:

1) wentylacji wyrobisk, w tym:
a) minimalnej ilości powietrza na poszczególnych poziomach oraz w poszczególnych rejonach,
b) sposobu przewietrzania wyrobisk, regulacji ilości powietrza oraz monitoringu stanu przewietrzania, uwzględniając prędkości powietrza i otwarcie tam wentylacyjnych,
c) możliwości wykonania rewersji,
d) maksymalnego czasu oddymienia wyrobisk,
e) minimalnej liczby osób, wchodzących w skład służby wentylacyjnej, oraz ich kwalifikacji, uprawnień i kompetencji;

2) ewakuacji osób, w tym:
a) sposobów oznakowania dróg ucieczkowych,
b) maksymalnej liczby osób przebywających jednocześnie pod ziemią w celach innych niż górnicze,
c) maksymalnej liczby osób w jednej grupie przebywającej pod ziemią w celach innych niż górnicze,
d) minimalnej liczby przewodników przypadających na jedną grupę przebywającą pod ziemią w celach innych niż górnicze,
e) możliwości i czasu ewakuacji osób,
f) trybu prowadzenia i zakresu szkoleń dla grup osób przed zjazdem pod ziemię w celach innych niż górnicze, w zakre¬sie zachowania się tych osób w przypadku zaistnienia zagrożenia,
g) warunków, na jakich część grupy osób będzie mogła pozostać pod ziemią w celach innych niż górnicze, po przejściu przez tę grupę trasy turystycznej;

3) przygotowania do prowadzenia akcji ratowniczej, w tym:
a) trybu prowadzenia i zakresu szkoleń w zakresie ratownictwa górniczego dla dyspozytorów oraz przewodników,
b) minimalnej liczby osób mogących pełnić funkcje kierownika akcji ratowniczej, kierownika akcji pod ziemią oraz kierownika bazy ratowniczej, z uwzględnieniem ich dyspozycyjności,
c) sposobu prowadzenia akcji ratowniczej w zależności od rodzaju zaistniałego zagrożenia,
d) sposobu alarmowania załogi,
e) sposobu wyznaczania strefy zagrożenia,
f) sposobu wykorzystania wyników pomiarów automatycznego monitoringu stężeń tlenku węgla oraz znajomości sieci wentylacyjnej do podejmowania decyzji o kierunku ewakuacji.