Posiedzenie Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie

W środę, 14 listopada br. w Wyższym Urzędzie Górniczym odbyło się 42. posiedzenie Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie.

Tematyka spotkania, prowadzonego przez prof. dr hab. inż. Józefa Dubińskiego, obejmowała między innymi stan bezpieczeństwa w polskim górnictwie w 2017 r. oraz w roku bieżącym (do dnia 14 listopada br.), a także omówienie wniosków Komisji do zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 5 maja 2018 r. w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka” w Jastrzębiu Zdroju.

Poruszono również kwestię podejmowanych działań, zapewniających skuteczną realizację wniosków z 41. Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie, tj. wdrażanie stosownych rozwiązań przez przedsiębiorców górniczych prowadzących eksploatację węgla kamiennego w zakresie poprawy rozpoznawania zagrożenia pożarem endogenicznym oraz podniesienia skuteczności profilaktyki pylicy płuc, w tym polityki zaopatrzenia pracowników w odpowiednie środki ochrony, a także podejścia do doboru półmasek filtrujących, uwzględniając nie tylko poziom zapylenia, ale również warunki mikroklimatu, występujące na stanowiskach pracy.

Obrady zakończono uchwałą, przedłożoną Prezesowi WUG, w której Komisja zobligowała przedsiębiorców górniczych do niezwłocznego zweryfikowania zakresu stosowanych metod i kryteriów oceny stanu zagrożenia tąpaniami w zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny, z uwzględnieniem specyficznych dla każdego zakładu górniczego warunków górniczo-geologicznych. Ponadto zwrócono uwagę na konieczność podniesienia standardów w zakresie stwierdzanie kwalifikacji osobom dozoru w odkrywkowych zakładach górniczych.

Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa WUG. Do jej zadań należy przygotowywanie i przedkładanie Prezesowi WUG opinii dotyczących stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie.

Komisje, zwane potocznie „specjalnymi”, są organami opiniodawczo-doradczymi Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, powoływanymi na podstawie art. 166 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2017 r. poz. 2126, z późn. zm.), zwanej dalej „Pgg”. Z powołanego przepisu wynika obowiązek powołania przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego komisji do opiniowania stanu bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego, stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie oraz stanu rozpoznania i zwalczania zagrożeń w zakładach górniczych.

Wykonując ten ustawowy obowiązek, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołał działające obecnie następujące komisje:

• Komisję Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie;
• Komisję do spraw Zagrożeń w Zakładach Górniczych;
• Komisję do spraw Ochrony Powierzchni;
• Komisję do spraw Szkoleń w Górnictwie.

Wykonując obowiązek określony w art. 174d ust. 1 Pgg, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołał również Komisję do spraw bezpieczeństwa działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego może powoływać inne stałe lub doraźne kolegialne organy doradcze i opiniodawcze, określając ich nazwę, skład, zakres zadań, tryb pracy oraz sposób obsługi. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego powołał m.in. Zespół doradczo- opiniodawczy do spraw analizy zjawisk gazogeodynamicznych, zaistniałych w latach 2009-2018 w KGHM Polska Miedź S.A.

Zakresy działania komisji są różne, ale łączy je jedno – w ich skład zawsze powoływani są eksperci, osoby posiadające wyspecjalizowaną wiedzę z zakresu działania komisji, nabytą w drodze kierunkowego kształcenia i bogatej, wieloletniej praktyki, osoby posiadające uznaną pozycję w świecie górniczym, znające branżę górniczą. W szczególności w skład komisji powoływani są przedstawiciele uczelni, jednostek naukowo-badawczych, przedsiębiorców i pracodawców, a także związków zawodowych. Takie zróżnicowanie składów komisji zapewnia możliwość wszechstronnego spojrzenia na konkretne problemy przedstawiane komisjom. Posiedzenia komisji, rozpatrujących zagadnienia przedstawione przez wnioskodawców – przedsiębiorców lub organy nadzoru górniczego, stają się forum wymiany wiedzy i poglądów ekspertów, którzy w oparciu o swoje dotychczasowe doświadczenia, wypowiadają się na temat poszczególnych kwestii. Efektem prac komisji są w szczególności konkretne rozwiązania proponowane wnioskodawcom – przedsiębiorcom w zakresie prowadzonej przez nich działalności górniczej albo zalecenia przedstawiane organom nadzoru górniczego.

Prace komisji stanowią znakomitą okazję do podjęcia dyskusji i wypracowania wspólnego, jednolitego stanowiska, nie tylko w ramach tego forum, ale również dla całej branży górniczej. Komisje specjalne pozwalają Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego poznać opinie środowisk górniczych, zwłaszcza w najważniejszej kwestii – bezpieczeństwa w górnictwie. Uchwały i wnioski komisji często przekładają się na konkretne inicjatywy i działania organów nadzoru górniczego. W uzasadnionych przypadkach stanowią podstawę wystąpień Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego kierowanych do jednostek naukowo-badawczych, przedsiębiorców, organów administracji rządowej. Otwartość na różnorodne poglądy, punkty widzenia i doświadczenia prowadzi do większej skuteczności organów nadzoru górniczego. Nie sposób nie docenić prac komisji, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pracy w górnictwie.

• Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie

Komisja ta została powołana w ramach realizacji obowiązku określonego w art. 166 ust. 1 pkt 2 Pgg. Do zadań tej komisji należy przedstawianie Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego opinii, wniosków oraz propozycji dotyczących stanu bezpieczeństwa pracy w górnictwie, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowania przepisów dotyczących (1) prowadzenia ruchu zakładów górniczych, (2) stosowania środków strzałowych w zakładach górniczych lub (3) ratownictwa górniczego, a także rozpatrywanie innych zagadnień, istotnych dla bezpieczeństwa pracy w górnictwie, wskazanych przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

• Komisja do spraw Zagrożeń w Zakładach Górniczych

Zadania Komisji zostały określone bardzo szeroko z uwagi na wachlarz zagrożeń występujących w zakładach górniczych i obejmują w szczególności opiniowanie stanu rozpoznania i zwalczania zagrożeń w zakładach górniczych i zakładach w celu bezpiecznego prowadzenia robót w warunkach występowania tych zagrożeń, jak również opiniowanie konkretnych rozwiązań w postaci:

• projektów prowadzenia robót górniczych w rejonach szczególnie zagrożonych tąpaniami, pożarami, zapaleniem metanu, wyrzutami gazów i skał lub innymi zagrożeniami naturalnymi lub technicznymi występującymi w zakładach górniczych w związku z eksploatacją złóż;
• projektów odmetanowania zakładów górniczych lub zakładów oraz projektów wydobycia metanu ze złóż węgla kamiennego przez otwory z powierzchni;
• projektów wprowadzania wód technologicznych i innych do górotworu w aspekcie zagrożenia wodnego dla wyrobisk górniczych.
• projektowanych, w szczególności nowych, systemów eksploatacji w zakładach górniczych.
• projektów likwidacji zakładów górniczych lub zakładów albo ich oznaczonych części w kontekście związanych z tym zagrożeń.

Ponadto, Komisja analizuje i ocenia stan przewietrzania wyrobisk podziemnych z uwzględnieniem parametrów mikroklimatu powietrza kopalnianego na stanowiskach pracy. Wśród zadań Komisji jest również opiniowanie projektów aktów normatywnych, Polskich Norm oraz rozwiązań organizacyjno-technicznych, dotyczących zakresu zadań Komisji, a także inicjowanie prac badawczych związanych z zakresem zadań Komisji.

• Komisja do spraw Ochrony Powierzchni

Do zadań Komisji należy opiniowanie stanu bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego, w aspekcie ochrony powierzchni, w szczególności opiniowanie:

• programów eksploatacji górniczej;
• opracowań i innych dokumentów określających rozwiązania stosowane lub przewidziane do stosowania przez przedsiębiorcę;
• zakresu i sposobów profilaktyki górniczej i budowlanej na terenach górniczych;
• sposobów likwidacji zakładów górniczych lub ich oznaczonych części;
• kierunków i możliwości zagospodarowania przestrzennego terenów po zakończeniu działalności górniczej oraz ocena przydatności tych terenów do zabudowy;

Ponadto, Komisja ma możliwość inicjowania prac badawczych związanych z problematyką wpływów działalności górniczej na środowisko i obiekty budowlane na terenach górniczych oraz opiniowania projektów aktów normatywnych dotyczących tematyki prac Komisji.

• Komisja do spraw Szkoleń w Górnictwie

Do zadań tej Komisji należy przedstawianie Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego opinii, wniosków oraz propozycji dotyczących organizacji i prowadzenia szkoleń osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego albo zakładu, w szczególności szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie oraz rozpoznawania i zwalczania zagrożeń naturalnych i technicznych w zakładach górniczych albo zakładach oraz zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego albo zakładu.

Zadania Komisji są realizowane w szczególności przez:

• opiniowanie ramowych programów szkoleń w górnictwie;
• analizowanie działalności jednostek organizacyjnych prowadzących działalność szkoleniową dla potrzeb zakładów górniczych albo zakładów oraz przedstawianie wniosków wynikających z tej analizy;
• przygotowywanie propozycji ujednolicania zasad i metod szkolenia osób wykonujących czynności w ruchu zakładu górniczego albo zakładu;
• opiniowanie propozycji programów nauczania dla szkół i uczelni w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie.
• Komisja do spraw Bezpieczeństwa Działalności Polegającej na Poszukiwaniu, Rozpoznawaniu lub Wydobywaniu Węglowodorów

Do zakresu zadań Komisji należy opracowywanie oraz aktualizowanie standardów i wytycznych dotyczących najlepszych praktyk w odniesieniu do kontroli poważnych zagrożeń dla zakładu górniczego, rozumianych jako sytuacje mogące potencjalnie doprowadzić do niebezpiecznego zdarzenia lub wypadku, na każdym etapie wykonywania działalności polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub wydobywaniu węglowodorów ze złóż w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.

• Zespół doradczo-opiniodawczy do spraw analizy zjawisk gazogeodynamicznych, zaistniałych w latach 2009-2018 w KGHM Polska Miedź S.A.

Zespół został powołany w związku z wyjątkowymi zdarzeniami, jaki stanowią wyrzuty gazów i skał w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali. Niestety, w związku z prowadzeniem eksploatacji w coraz cięższych warunkach, można spodziewać się częstszego występowania tych zdarzeń, wobec czego wskazanym byłoby przygotowanie się do nich, w szczególności w celu przeciwdziałania tym wyrzutom. W związku z powyższym zostały określone następujące zadania Zespołu:

• dokonanie analizy zjawisk gazogeodynamicznych, zaistniałych w latach 2009-2018 w KGHM Polska Miedź S.A. w Oddziale Zakłady Górnicze „Rudna” i Oddziale Zakłady Górnicze „Polkowice-Sieroszowice”;
• ustalenie kierunków działań dla bezpiecznego prowadzenia robót górniczych w podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy metali w warunkach występujących zjawisk gazogeodynamicznych.