Uroczysta akademia z okazji barbórki nadzoru górniczego

29 Listopada 2022

29 listopada br. w Katowicach odbyły się uroczystości barbórkowe nadzoru górniczego. Rozpoczęła je msza święta w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła. Celebrował ją Arcybiskup Metropolita Katowicki Wiktor Skworc. Podczas mszy poświęcono nowy sztandar Wyższego Urzędu Górniczego, ufundowany z okazji jubileuszu stulecia urzędu, które przypadło w czerwcu tego roku.

Arcybiskup Wiktor Skworc m.in. złożył pracownikom urzędów nadzoru górniczego najlepsze życzenia z okazji obchodów Dnia Górnika i podkreślił: - Stoicie na straży ludzkiego życia i środowiska naturalnego. Następnie dodał: - Modlę się z wami i za was, byście to zadanie, które wymaga determinacji i dynamiki prewencyjnego działania, wypełniali skutecznie przez dni i lata zmierzające ku kolejnym rocznicom i szlachetnym jubileuszom.

Arcybiskup przypomniał też, że Kościół na Górnym Śląsku również świętuje setną rocznicę powołania przez Watykan Administracji Apostolskiej, która 3 lata później została podniesiona do rangi diecezji. - Jesteśmy rówieśnikami - powiedział i podkreślił, że kościół św. Apostołów Piotra i Pawła, w którym co roku z okazji Barbórki spotykają się na modlitwie pracownicy Wyższego Urzędu Górniczego, to pierwsza katowicka katedra. To właśnie tutaj święcenia biskupie przyjął August Hlond, stając się pierwszym biskupem diecezji śląskiej.

Kolejna część barbórkowych uroczystości Wyższego Urzędu Górniczego odbyła się w sali widowiskowej Katowic Miasta Ogrodów - Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek. Wśród kilkuset zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, wojska, związków zawodowych, instytucji współpracujących z WUG, delegacje zakładów górniczych z całej Polski, wydobywających różnorodne kopaliny, oraz goście z zagranicy: Czech, Słowacji, Ukrainy, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Obecni byli m.in.: wiceminister aktywów państwowych, pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego Piotr Pyzik, szef Służby Cywilnej Dobrosław Dowiat-Urbański, wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, prezes Czeskiego Urzędu Górniczego Martin Štemberka, prezes Słowackiego Głównego Urzędu Górniczego Erich Veseleny, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów Brandenburgii ds. Łużyc Klaus Freytag oraz przedstawiciel brytyjskiej Inspekcji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Paul Bradley.

W wystąpieniu inaugurującym akademię, które poprzedził krótki film prezentujący Wyższy Urząd Górniczy i jego jednostki terenowe, prezes WUG dr inż. Adam Mirek mówił m.in. o konieczności wprowadzenia zmian legislacyjnych zwiększających „policyjne” uprawnienia urzędu oraz dotyczących stwierdzania kwalifikacji górniczych. Odnosząc się natomiast do obecnej sytuacji polityczno-gospodarczej na świecie, podkreślił, że „wydobywanie większej ilości węgla, tak niezbędnego w dobie niedostatku tego surowca, nie może odbywać się w warunkach, które pogarszałby stan bezpieczeństwa”. Przypomniał również o konieczności wielowymiarowej współpracy z przedsiębiorcami górniczymi, urzędami, instytucjami i ośrodkami naukowymi w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa pracy w górnictwie.

Mówiąc o proponowanych zmianach legislacyjnych, zaakcentował, że z jednej strony mogą one uprościć obecne przepisy, ułatwić i obniżyć koszty prowadzenia działalności wydobywczej, a z drugiej - wzmocnić bezpieczeństwo i możliwości WUG w badaniu okoliczności wypadków czy nielegalnej działalności wydobywczej.

- Obecnie nadzór górniczy cierpi na niedostatek kompetencji policyjnych. Chcielibyśmy m.in., by przy wyjaśnianiu przyczyn okoliczności wypadków i katastrof nadzór górniczy mógł w prowadzonych postępowaniach przesłuchiwać pod odpowiedzialnością karną, co teraz jest niemożliwe. Chcielibyśmy tego - nie z powodu chęci władzy, ale żeby te badania mogły być lepiej prowadzone - przekonywał. Zapewnił również, że WUG będzie dbał o to, by pozyskiwanie paliw odbywało się w sposób zgodny z przepisami i jak najbardziej bezpieczny. Podziękował też wszystkim instytucjom i osobom, z którymi WUG na co dzień współdziała. Wyraził przekonanie, że wkrótce zrealizowany zostanie program badań kardiologicznych, który obejmie dużą grupę górników.

Prezes WUG Adam Mirek podkreślił, że tegoroczna Barbórka to z jednej strony okazja do świętowania stulecia powołania organów nadzoru górniczego, a z drugiej trudny rok, na który cień rzucają dwie katastrofy górnicze, do jakich doszło w kwietniu w kopalniach „Pniówek” i „Zofiówka”. Poprosił uczestników akademii o uczczenie ich ofiar minutą ciszy. Wyraził też solidarność z graniczącą z nami Ukrainą, która od wielu miesięcy dotknięta jest brutalną agresją Rosji. Podkreślił, że od poprzedniej uroczystej Barbórki nadzoru górniczego minęło ponad 1000 dni. Spowodowane to było pandemią, w czasie której przez wiele miesięcy urząd pracował w nowej, często nieprzewidywalnej rzeczywistości. Jednak ten czas i niestandardowe okoliczności nie zmieniły głównego zadania nadzoru górniczego - dbałości o bezpieczeństwo pracy załóg górniczych.

W swoim wystąpieniu prezes WUG poinformował również o ważnych zmianach organizacyjnych w nadzorze górniczym. W ich wyniku zniesiony został, ze względu na zmniejszającą się liczbę kopalń węgla kamiennego, Okręgowy Urząd Górniczy w Gliwicach, którego obowiązki przejęły okręgowe urzędy górnicze w Katowicach i Rybniku. Ponadto zniesiono Specjalistyczny Urząd Górniczy, a jego kompetencje w szerokim zakresie przejął Departament Infrastruktury Podstawowej Zakładów Górniczych, utworzony w ramach struktury organizacyjnej Wyższego Urzędu Górniczego.

Z kolei wiceminister Piotr Pyzik nawiązał do trudnych wydarzeń politycznych, które odciskają swoje piętno na gospodarce i wpływają na tempo transformacji energetycznej na Górnym Śląsku. Podkreślił, że kluczową kwestią jest obecnie dostarczanie odbiorcom stosunkowo taniego węgla i energii wyprodukowanej w Polsce.

- Przed nami trudne czasy, ale z którejkolwiek byśmy nie popatrzyli strony, to obraz jest jeden - węgiel i górnictwo są nam niezbędne - powiedział.

List do uczestników uroczystości skierował m.in. premier Mateusz Morawiecki, który również zwrócił uwagę, że tegoroczna Barbórka odbywa się w szczególnych okolicznościach niepewności na rynkach surowców energetycznych po napaści Rosji na Ukrainę. Premier wskazał, że sektor energetyczny mierzy się z wyjątkowymi wyzwaniami. „Od tego, jak na nie odpowiemy zależeć będzie pomyślność Polski”, podkreślił i wyraził przekonanie, że proces transformacji energetycznej zostanie zrealizowany zgodnie z naszymi oczekiwaniami.

„Choć zmiany są nieuchronne, priorytetem rządu jest, aby była to sprawiedliwa transformacja, rozłożona w czasie, z poszanowaniem miejsc pracy, lokalnych gospodarek, z szacunkiem dla tradycji, a przede wszystkim z uwzględnieniem interesów polskich górników”, zapewniał. „Nie możemy pozwolić, by polskie górnictwo zatraciło swój potencjał. Chcemy, by było bardziej nowoczesne, coraz czystsze i coraz bezpieczniejsze”, napisał m.in. premier.

Z kolei marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Elżbieta Witek wyraziła uznanie dla wszystkich, którzy pracują dla dobra górniczej wspólnoty oraz umacniania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników kopalń. Jednocześnie podziękowała wszystkim byłym i obecnym pracownikom Wyższego Urzędu Górniczego za zaangażowanie i profesjonalizm w wykonywaniu trudnych i odpowiedzialnych zadań, za wytrwałą pracę dla dobra górniczego stanu.

Natomiast marszałek Senatu Tomasz Grodzki w przesłanym liście gratulacyjnym podkreślił, że sytuacja gospodarcza i geopolityczna zmusiła nas do przewartościowań i rewizji planów na wielu płaszczyznach, także tych, dotyczących źródeł energii i ich dywersyfikacji oraz ich wpływu na środowisko naturalne. Zapewnił też, że Senat, komisje senackie i senatorowie są otwarci na dyskusję o problemach środowiska górniczego w obecnej skomplikowanej rzeczywistości oraz na wsparcie w obszarze legislacji na rzecz ich rozwiązywania.

Podczas akademii zasłużonym pracownikom nadzoru górniczego wręczono odznaczenia państwowe i resortowe oraz szereg innych wyróżnień. Nadano również stopnie górnicze oraz wręczono Odznakę Honorową „Zasłużonego dla Bezpieczeństwa w Górnictwie”. Natomiast Wyższy Urząd Górniczy, prezesa WUG Adama Mirka i I wiceprezesa WUG Krzysztofa Króla, w dowód uznania za prowadzoną działalność, wyróżniono Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego. Część oficjalną uroczystości zakończyło wręczenie honorowych szpad górniczych.

Postanowieniami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za zasługi w działalności społecznej, za wkład w rozwój górnictwa, za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej: Brązowym Krzyżem Zasługi został odznaczony Piotr Więcek.

Medal Złoty za Długoletnią Służbę otrzymali:

Ireneusz Grzybek,
Bogusław Nadzieja,
Jacek Pander,
Wiesław Pisula,
Tadeusz Zientek.

Z kolei Medal Srebrny za Długoletnią Służbę wręczono:

Małgorzacie Waksmańskiej,
Arkadiuszowi Zbrógowi.

Natomiast Medalem Brązowym za Długoletnią Służbę udekorowano:

Grażynę Dzik,
Tomasza Jankowiaka,
Jadwigę Król-Korczak,
Beatę Trybus.

Przyznane przez Ministra Aktywów Państwowych, na wniosek Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, w uznaniu zasług oraz za wieloletnią i aktywną pracę zawodową na rzecz rozwoju górnictwa odznaki honorowe „Zasłużony dla Górnictwa RP” otrzymali:

Wojciech Biela,
Ewa Botor,
Jan Dutkiewicz,
Sebastian Dziedzic,
Tomasz Jankowiak,
Adam Kałużny,
Sebastian Klufas,
Krzysztof Kopacz,
Agnieszka Nolda,
Monika Struska.

Akademia barbórkowa była też okazją do wręczenia nadanych przez Ministra Aktywów Państwowych, na wniosek Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, stopni górniczych. Otrzymali je:
- Generalnego Dyrektora Górniczego I stopnia:

Grzegorz Gogolok,
Jolanta Pomorska.

- Generalnego Dyrektora Górniczego II stopnia:

Krystyna Samek-Skwara.

- Generalnego Dyrektora Górniczego III stopnia:

Adam Błaszczyk,
Artur Brudecki,
Maciej Mazur.

Kolejnym punktem uroczystości było wręczenie przyznanych przez „Kapitułę Odznaki Honorowej za Zasługi dla Województwa Śląskiego” w dowód uznania za prowadzoną działalność Złotych Odznak Honorowych. Otrzymali je:

Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach,
prezes Wyższego Urzędu Górniczego Adam Mirek,
pierwszy wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Krzysztof Król.

Następnymi ważnymi odznaczeniami były nadane przez Prezesa WUG, w uznaniu szczególnych zasług dla bezpieczeństwa w górnictwie, w zakresie działań mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa, zwłaszcza w obszarze projektowania, wprowadzania i popularyzowania nowych rozwiązań technicznych oraz prac badawczych - Odznaki Honorowe „Zasłużonego dla Bezpieczeństwa w Górnictwie. Odznaczone zostały nią osoby, które łączy ponadprzeciętny wkład w poprawę bezpieczeństwa pracy w górnictwie. Oto oni:

Stanisław Brzeźniak,
Cezary Cebula,
Bronisław Gaj,
Antoni Giłka,
Jakub Lewicki,
Zbigniew de Lorm,
Eugeniusz Koziarz,
Robert Król,
Jacek Kudela,
Jerzy Mańka,
Tomasz Migdas,
Andrzej Miśta,
Sławomir Pabich,
Piotr Szetelnicki,
Andrzej Wojtyła,
Tomasz Zawadzki.

Następnie w uznaniu zasług dla polskiego górnictwa wręczono Honorowe Szpady Górnicze. Otrzymali je:

Arkadiusz Zbróg,
Tomasz Zdybek,
Jerzy Nycz,
Krzysztof Olczak,
Sebastian Klufas.

Ponadto, biorąc pod uwagę długoletnią współpracę, mającą na celu podnoszenie standardów bezpieczeństwa pracy w górnictwie, będące symbolem honoru, wolności, godności górnika oraz władzy wyższych urzędników górniczych i nadzoru Honorowe Szpady Górnicze otrzymali:

Paul Bradley,
Klaus Freytag,
Radim Mžyk,
Erich Veselény,
Rafał Wiśniowski.

Dyplomem honorowym i statuetką św. Barbary za całokształt działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa na trasie turystycznej w prehistorycznej „Kopalni Krzemienia Pasiastego” wyróżniono Kierownictwo Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu „Krzemionki”. Z kolei „Kryształową Barbórkę”, honorowe wyróżnienie Wydziału Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, przyznawane osobom, które swoją pracą i postawą przyczyniły się do rozwoju górnictwa, otrzymał Krzysztof Król, I wiceprezes WUG.

Jubileuszową akademię barbórkową WUG, zamykającą obchody stulecia istnienia urzędów nadzoru górniczego w Polsce, zakończył występ zespołu Backstage.