Ustalono ostateczne brzmienie nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego

11 lipca 2014 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu, przyjęto w ostatecznym kształcie ustawę o zmianie ustawy − Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (tekst dostępny na stronie: http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=D41CF1CEF0DEEAF4C1257CC900421EFF). Nowelizacja PGG reguluje przede wszystkim racjonalne poszukiwanie i wydobycie węglowodorów: gazu ziemnego, w tym pocho-dzącego z formacji łupkowych, oraz ropy naftowej (informacje na ten temat zamieszczono na stronie Ministerstwa Środowiska: http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/23045_prawo_geologiczne_i_gornicze_uchwalone.html). Przewidziano w niej również istotne zmiany we właściwości organów nadzoru górniczego:
1. Zrezygnowano z określania w drodze rozporządzenia zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych, w których są prowadzone roboty w celach innych niż określone PGG, w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyj-nych. Zmiana ta oznacza, że przepisy PGG będą miały zastosowanie do wszystkich zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych. Jednocześnie ustanowiono dwuletni okres przejściowy, w ciągu którego wszystkie podmioty wykonujące działalność określoną w art. 2 ust. 1 pkt 2 PGG są obowiązane do dostosowania prowadzonej działalności do wymogów tej ustawy. Dotyczy to m.in. użytkowania górniczego, planu ruchu, odpowiedniej obsady kadrowej oraz dokumentacji mierniczo-geologicznej.
2. Udoskonalono mechanizmy przeciwdziałania nielegalnej eksploatacji (dotyczy to także tzw. wydobywania kopalin na własne potrzeby), przez rezygnację z prowadzenia kolejno po sobie dwóch postępowań administracyjnych przez odrębne organy i ograniczenie się do jednego postępowania: od razu w sprawie nałożenia opłaty podwyższonej, prowadzonego przez właściwy organ nadzoru górniczego.
3. Wprowadzono obowiązek zaopiniowania przez właściwy organ nadzoru górniczego projektu zagospodarowania złoża, stanowiącego załącznik do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża, a także dodatku do tego projektu. Obowiązek zaopiniowania dotyczy tylko projektów zagospodarowania złóż kopalin (niebędących wodami) objętych własnością górniczą, z wyłączeniem złóż węglowodorów.
4. Wprowadzono ustawowy obowiązek określenia w każdym planie ruchu granic zakładu górniczego.
5. Zrezygnowano z wymogu opiniowania przez właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zatwierdzenia planu ruchu zakładu dla wykonywania robót geologicznych związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złoża węglowodorów. Dla innych planów ruchu zmodyfikowano etap, na którym jest wyrażana ta opinia, powracając do mechanizmu występowania o tę opinię przez przedsiębiorcę, a nie organ nadzoru górniczego. W takich przypadkach, w celu zwiększenia elastyczności procesu w przypadku opinii negatywnej właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta), przedsiębiorca ma przedstawić właściwemu organowi nadzoru górniczego oświadczenie o sposobie uwzględnienia uwag lub przyczynach ich nieuwzględnienia.
6. Skróceniu ulega termin złożenia wniosku o zatwierdzenie planu ruchu zakładu w przypadku wykonywania robót geologicznych związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złoża węglowodorów, z 30 do 14 dni przed zamierzo-nym podjęciem wykonywania tych robót.
7. Uznano informację zawartą w planie ruchu zakładu górniczego, dotyczącą składu płynu szczelinującego, za niestanowiącą tajemnicy przedsiębiorcy, o której mowa w art. 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz informacji, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
8. Przesunięto obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (jeżeli jest ona wymagana) na etap przed uzyskaniem decyzji zatwierdzającej plan ruchu zakładu w celu wykonywania robót geologicznych związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż węglowodorów lub decyzji inwestycyjnej w celu wykonywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża, czyli tuż przed samym rozpoczęciem wierceń.
9. Dodano przepis przewidujący, że jeżeli plan ruchu zakładu górniczego albo zakładu jest poprzedzony decyzją o śro-dowiskowych uwarunkowaniach podjętą w postępowaniu toczącym się z udziałem społeczeństwa lub jeżeli koncesja została poprzedzona taką decyzją, do postępowania o zatwierdzeniu tego planu nie stosuje się przepisów o udziale or-ganizacji społecznych. Dodawany przepis ma charakter uniwersalny, dotyczy bowiem wszystkich rodzajów działalności geologicznej i górniczej, w przypadku których są wydawane decyzje środowiskowe.
10. Ujednolicono kompetencje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w zakresie planów ruchu. Zastąpiono bowiem formułę uzgadniania decyzji zatwierdzającej plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego formułą przewidzianą dla planów ruchu czynnych zakładów górniczych, tj. opinią, wyrażaną na wniosek przedsiębiorcy.
11. Przesądzono jednoznacznie na poziomie ustawy, że obowiązek posiadania dokumentacji mierniczo-geologicznej oraz aktualizowania i uzupełniania jej w trakcie postępu robót dotyczy przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesję (z wyjątkiem przedsiębiorców prowadzących wydobywanie kopalin ze złóż na podstawie koncesji udzielonej przez starostę), oraz podmiotów prowadzących działalność określoną w art. 2 ust. 1 PGG.
12. Zniesiono obowiązek, a w konsekwencji wymóg określenia przez przedsiębiorcę w planie ruchu likwidowanego zakładu górniczego sposobu zabezpieczenia niewykorzystanej części złoża kopaliny oraz zabezpieczenia sąsiednich złóż kopalin i wprowadzono w to miejsce regulację przewidującą, że przedsiębiorca jest obowiązany przedsięwziąć niezbędne środki chroniące sąsiednie złoża kopalin.
13. Wprowadzono możliwość pobierania przez pracowników organów nadzoru górniczego próbek lub przeprowadzania niezbędnych badań w pełnym zakresie nadzoru i kontroli tych organów nad ruchem zakładu górniczego.
14. Wyeliminowano sytuacje, w których dochodzi do ingerencji zarówno organów nadzoru górniczego, jak również organów administracji architektoniczno-budowlanej lub organów nadzoru budowlanego w odniesieniu do obiektu bu-dowlanego na terenie zakładów górniczych. Nowelizacja spowoduje, że organy nadzoru górniczego będą właściwe dla wszystkich obiektów budowlanych znajdujących się na terenie zakładu górniczego.
15. Obiekty budowlane służące bezpośrednio do wykonywania działalności w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów nie będą wymagać uzyskania pozwolenia budowlanego, a jedynie będą podlegały zgłoszeniu orga-nom nadzoru górniczego.
16. Wzmocniono (w odniesieniu do organów nadzoru górniczego oraz organów Inspekcji Ochrony Środowiska) me-chanizmy nadzoru i kontroli nad działalnością w zakresie poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania kopalin wymienionych w art. 10 ust. 1 PGG (większość kopalin objętych własnością górniczą (przysługującą Skarbowi Państwa), w tym węglowodory) oraz czynnościami w ruchu zakładu górniczego albo zakładu wykonującego roboty geolo-giczne, powierzonych przez przedsiębiorcę prowadzącego tę działalność podmiotom wyspecjalizowanym w tym zakre-sie, przez wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przewidujących możliwość przeprowadzenia kontroli bez zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia, bez ograniczeń dotyczących jedno-czesnego prowadzenia czynności kontrolnych przez kilka organów kontroli, bez ograniczeń dotyczących czasu prze-prowadzania kontroli, a także bez ograniczenia w postaci możliwości przeprowadzania kontroli jedynie w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycz-nego wykonywania działalności gospodarczej przez kontrolowanego.
17. Wymóg uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie stosowany w przypadku jakiejkolwiek zmiany planu ruchu dla wykonywania robót geologicznych. Z konieczności zmiany lub uzyskania decyzji o środowi-skowych uwarunkowaniach wyłączeniu podlegać będą m.in. przypadki zmian w przedsięwzięciu obejmujących zmiany głębokości robót geologicznych prowadzonych metodą otworów wiertniczych.
Ustawa trafiła teraz do podpisu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.
To nie koniec planowanych zmian w PGG. Aktualnie w Sejmie znajdują się także projekt tzw. III transzy deregulacji w zakresie zawodów (druk nr 2331) oraz projekt tzw. IV transzy deregulacji w zakresie działalności gospodarczej (druk nr 2606).