Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 06/2011

Artykuł omawia wpływ eksploatacji gazu łupkowego na środowisko. Szczególną uwagę zwraca na szczelinowanie hydrauliczne, stwarzające największe zagrożenia dla środowiska gruntowo-wodnego. Zagrożenia te występują już na etapie prac przygotowawczych, w wyniku magazynowania środków chemicznych i wody, oraz w trakcie ich realizacji, w formie możliwości ich przedostania się do utworów wodonośnych. Negatywne oddziaływanie na środowisko może również wystąpić w trakcie utylizacji ciekłych odpadów wiertniczych (zużytej cieczy szczelinującej). Na podstawie analizy zalegania łupków w Polsce stwierdzono, że u nas praktycznie nie występuje zagrożenie degradacji wód podziemnych. Miąższe utwory o niskiej przepuszczalności w nadkładzie praktycznie eliminuje bowiem możliwość migracji cieczy szczelinujących do użytkowych poziomów wodonośnych. Zwrócono również uwagę, że większość dodatków chemicznych do cieczy szczelinujących jest powszechnie używana w gospodarstwach domowych oraz przemyśle. Podkreślono też konieczność zmniejszenia wielkości terenu zajmowanego pod wiertnie i drogi dojazdowe oraz ograniczenia emisji hałasu do środowiska.

W artykule, na tle amerykańskich uwarunkowań politycznych i ekonomicznych, przedstawiono zarys technologii eksploatacji gazu łupkowego, skupiając uwagę na wierceniu i konstrukcji otworów horyzontalnych oraz przebiegu szczelinowań hydraulicznych. W nawiązaniu do technologii, przeglądowo omówiono wynikające z niej zagrożenia dla środowiska, a szczególnie te z nich, które wiążą się ze zmianą zagospodarowania gruntów i ochroną wód gruntowych. W konkluzji zwrócono uwagę, że wszystkie z rzeczywistych i potencjalnych zagrożeń nie odbiegają od zagrożeń typowych dla konwencjonalnego górnictwa ropy i gazu – z zastrzeżeniem, że większa intensywność wierceń i szczelinowań przy pozyskaniu gazu łupkowego powoduje, że występują one w większej skali.

Podstawową metodą stymulacji produkcji gazu skumulowanego w łupkach jest szczelinowanie hydrauliczne. Zabiegi te wymagają zabezpieczenia dużych ilości wody. W pracy przedstawiono w zarysie problematykę badawczą dotyczącą możliwości pozyskania wód dla potrzeb szczelinowania hydraulicznego, sposobu utylizacji wód z wypływu zwrotnego po szczelinowaniu oraz optymalizacji procesów technologicznych oczyszczania wód.

Artykuł dotyczy kwestii aktualizowania planu ruchu zakładu górniczego przez przedsiębiorcę. Wskazuje na to, iż w niektórych przypadkach aktualizacja ta stanowi obowiązek przedsiębiorcy, w innych zaś jest wyłącznie jego uprawnieniem.

W 1884 roku w kopalni „Deutschland” w Świętochłowicach miała miejsce katastrofa, w wyniku której uwięzionych zostało pod ziemią 43 górników. Po siedmiu dniach wszystkich pracowników uratowano, co powszechnie uznano za cud. Na łamach „Katolika” (najpopularniejszego ówcześnie czasopisma na Górnym Śląsku) temat katastrofy pojawił się w kilkunastu numerach, dając szczegółowy opis zdarzenia i przeżyć górników.